طبق گزارش انستیتو بازاریابی مواد غذایی در ایالات متحده، حدود چهل هزار قلم کالا در سوپرمارکت‌ها عرضه می‌شود. این امر نشان دهنده صنعتی ۶۰۰ میلیارد دلاری است که تا حد زیادی وابسته به مصرف کنندگان، توزیع کنندگان، تولید کنندگان و طراحان گرافیک است! طراحی بسته بندی به عنوان یکی از حوزه‌های طراحی گرافیک، صنعتی مستقل محسوب می‌شود. شرکت‌های طراحی چند ملیتی مثل لندر، CBA و کولی پورتربل با کمک هزاران طراح روی تولید برندهای قدرتمند از طریق طراحی جعبه و بسته بندی و برندسازی متمرکز می‌شوند.

در این مقاله به معرفی اصول طراحی بسته بندی می‌پردازیم. این صنعت بیش از پیش نیازمند حضور طراحان و فریلنسرهای حرفه‌ای است. این حوزه از طراحی علاوه بر چشمان تیزبین به خلاقیت و مهارت‌های دیگری هم نیاز دارد.

۱.وضوح و سادگی

دفعه بعدی که وارد سوپرمارکت شدید، قفسه‌ای را به طور تصادفی انتخاب کرده و برخی از محصولات و بسته‌های درون آن را بررسی کنید. به هر کدام نگاه کرده و دو پرسش زیر را از خودتان بپرسید:

• این محصول چیست؟
• چه برندی دارد؟

تصویر زیر مثالی ساده از وضوح و سادگی در اصول طراحی بسته بندی را نشان می‌دهد.

گاهی اوقات پاسخ دادن به دو پرسش فوق بسیار دشوار می‌شود. حداکثر زمان برای تشخیص محصول درون قفسه به وسیله مشتری کمتر از ۴ ثانیه است و گاهی اوقات بسته بندی نامناسب این زمان را به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد.

گاهی اوقات محصولاتی با فهرستی از دهها فایده مشاهده ‌می‌کنیم. ولی نام واضحی از برندش مشاهده نمی‌شود. البته برخی از بسته بندی‌ها ظاهر فوق العاده‌ا‌ی دارند ولی حرفی از محتوای درون بسته نمی‌زنند. برخی از بسته بندی‌های مواد شوینده هم بیشتر شبیه به نوشیدنی‌های کودکانه به نظر می‌رسند. محصول زیر نمونه ای از این محصولات است. محصول شوینده‌ای که بسیار خوشمزه به نظر می‌رسد. این طراحی، مشتریان را گمراه ‌می‌کند، چون فاقد وضوح کافی در معرفی محصول است.

با این که برخی از محصولات باید کمی‌سحر آمیز به نظر برسند (مثل عطر و لوازم لوکس)، ولی عدم شناسایی محتوا، کاربرد یا برند محصول، اشتباهی فاحش در بسته بندی است. این شرایط باعث کاهش فروش در فروشگاه‌ها ‌می‌شود. پس همواره وضوح و سادگی را در معرفی برند مدنظر قرار دهید.

۲.صداقت

در طراحی کاور محصول باید نظرات کارفرما و طراح در فرایند طراحی مدنظر قرار گیرد. برای مثال کارفرما یا تولید کننده می‌خواهد کلوچه‌هایی پر از شکلات را به مشتری معرفی کند. ولی مشتری در واقعیت به بیسکوئیت‌های شکلاتی ساده‌ای خواهد رسید. طراحی که ده برابر بهتر از محتوای واقعی محصول است، باعث گول زدن مشتری ‌می‌شود. این امر در نهایت تصویر بدی از برند ترسیم نموده و فروش محصول در بلندمدت کاهش خواهد یافت.

طراحی محصول فوق، خوشمزه به نظر می‌رسد ولی این بسته بندی کاملاً گمراه کننده است. محصول واقعی فرق زیادی با تصویر روی بسته دارد! صداقت در این حوزه اهمیت زیادی دارد. مشتریان از محصولات ساده و ارزان بدشان ن‌می‌آید و تا زمانی که آن را خریداری نکنند، به محتوای آن پی نمی‌برند! آنها گول ظاهر محصول را می‌خورند ولی محصولی کاملاً متفاوت درون بسته قرار گرفته است. وظیفه طراحان معرفی محصول به بهترین و درست ترین روش ممکن است.

۳.اصالت

اصالت، شخصیت و به یاد ماندنی بودن محور برندهای بزرگ جهان است که در طراحی بسته بندی آنها هم لحاظ ‌می‌شود. هزاران محصول به دنبال جلب نظر مشتریان هستند. تنها راه برای مجزا کردن برندتان از دیگران حفظ اصالت است. اصالت با خلاقیت و اکتشاف در هم آمیخته است. پس توصیه واضحی در این زمینه وجود ندارد. امروزه با هزاران برند جذاب مواجه هستیم که اصالت خودشان را در انواع محصولات و بسته بندی‌هایشان حفظ کرده‌اند.

بسته بندی محصول ارگانیک فوق، مثالی خوب از طراحی بسته بندی اصیل و به یاد ماندنی است. اگر از طراحی معمولی استفاده ‌می‌کنید، ‌می‌توانید از سبک طراحی غیرعادی به همراه استانداردهای بصری قدرتمند استفاده کنید.

برای مثال اگر همه از عکاسی محصولات استفاده می‌کنند؛ ‌می‌توانید از طراحی تصویری یا نقاشی استفاده کنید. اگر همه از چیدمان افقی استفاده می‌کنند؛ شما از چیدمان عمودی استفاده کنید. اگر همه از طراحی نوین استفاده می‌کنند می‌توانید از یک سبک قدیمی‌تر با تمرکز روی کیفیت محصول استفاده کنید. متفاوت عمل کنید و از بسته بندی سایر محصولات هم الهام بگیرید.

۴.اثر قفسه ای

از نظر فروشندگان، یک محصول هیچگاه به تنهایی و با جزئیات دیده نمی‌شود. ما آنها را از فاصله دور و روی قفسه‌ها می‌بینیم. آنها در چیدمان‌های ردیفی یا ستونی در کنار هم قرار می‌گیرند. هنگامی که الگوی خاصی توجه ما را جلب ‌می‌کند برای بررسی دقیق‌تر به آن نزدیک می‌شویم.

خرده فروشان به تمایز و جذابیت حاصل از چیدمان محصولات روی قفسه فروشگاه «اثر قفسه ای» یا «Shelf-impacts» می‌گویند. این اثر، تفاوت زیادی در فروش محصولات به وجود می‌آورد. در سوپر مارکت‌ها شاهد صحنه زیر هستید. کدام محصول اول از همه توجه شما را به خودش جلب می‌کند؟

باید اثر قفسه‌ا‌ی را در حین طراحی لحاظ کنید. ‌می‌توانید جایگاه طراحی خودتان روی یک قفسه واقعی را در کنار سایر محصولات مجسم کنید. برای رسیدن به نتایح بهتر چیدمان ردیفی و ستونی را بررسی کنید. هر چقدر محصولتان متمایزتر به نظر برسد به فروش بیشتری خواهد رسید گاهی اوقات ترکیب عناصر طراحی باعث گم شدن محصول در میان سایر بسته‌ها ‌می‌شود و طراحی‌های ساده تر بهتر به چشم می‌آیند.

۵.قابلیت تعمیم پذیری

مفهوم طراحی بسته بندی باید به راحتی بتواند خط تولید جدید یا یک برند را معرفی کند. برای مثال در حال طراحی بطری برای برند جدید آب سیب هستید. شما و مشتری طراحی تصویر سیب روی بطری را مناسب ‌می‌دانید. ولی چند ماه بعد، مشتری تصمیم به راه اندازی خط تولید آب هلو هم به نام همان برند می‌گیرد. طراحی بسته بندی مناسب به راحتی ظاهر خوشایندی را برای انواع محصولات یک برند ارائه می‌دهد.

حالا با راه اندازی خط تولید جدید دیگر مفهوم طراحی قبلی که مبتنی بر تصویر سیب‌ها بود فایده‌ای برای خط تولید آب هلو ندارد. در اینجا مشکل در تعمیم پذیری مفهوم به وجود آمده است. برای اجتناب از این مشکل همواره به دنبال طراحی بسته بندی آینده نگر بروید. یعنی طراحی نظامند و قابل تغیری از محصول را برای خانواده‌ای از محصولات ارائه کنید.

۵.کاربردی بودن

کاربردی بودن با شکل، اندازه و عملکرد بسته بندی محصول سر وکار دارد و تنها برچسب و درپوش را شامل نمی‌شود. هر چقدر طراحی کاربردی تر باشد، به فروش بیشتری می‌رسد. زمانی که محصول زیر، طراحی بسته بندی را وارونه کرد، فروش محصولش اوج گرفت. این اوج در زمان بحران فروش سس کچاپ به وجود آمد.

کاربردی بودن چندان در طراحی لحاظ نمی‌شود. چون مشتریان غالباً همان محصولات قبلی و امتحان شده را ‌می‌خرند. در نتیجه فرصتی برای نوآوری در این زمینه به وجود نمی‌آید. اگر به عنوان یک طراح، شانس طراحی بسته بندی کامل محصول را پیدا کردید، فرصت کاربردی بودن، حمل و نقل و انبار کردن ساده تر محصول را نادیده نگیرید. کاربردی بودن بسته بندی به تنهایی بسیاری از چالش‌های طراحی را رفع می‌کند.

در نهایت . . .

طراحی بسته بندی یکی از رشته‌های پرتقاضا در حوزه طراحی گرافیک است. طراحان در این حوزه باید اصالت محصول را در کنار عملکرد فروش آن مد نظر قرار دهند. آخرین پیام و فرصت برای فروش محصول در بسته بندی آن نهفته است. بسته بندی، مشتری را برای خرید کردن متقاعد می‌کند. وضوح، صداقت و اصالت در کنار تعمیم پذیری، اثر قفسه ای و کاربردی بودن، عناصر مهمی ‌در فرایند طراحی بسته بندی هستند. طراحان خبر در سایت‌های دورکاری مثل کارلنسر به خوبی از شما در این مرحله از تولید محصول حمایت خواهندکرد. نظرات خودتان در مورد عناصر مطرح شده در این مقاله را با ما در میان بگذارید.

منبع

https://99designs.com/blog/packaging-label/6-rules-of-great-packaging-design