شتابدهنده چیست و چطور به رشد کسب و کارها کمک می‌کند؟

معمولاً افراد پس از اتمام طول تحصیل خود به دو روش به دنبال درآمدزایی هستند. روش اول جستجو در سایت‌های کاریابی و آگهی‌های استخدام است و روش دیگر، راه اندازی استارتاپ و کسب و کارهای شخصی. اما اگر افراد توانایی روبرو شدن با چالش‌هایی مانند هزینه‌ها، منابع انسانی، ارتباط گرفتن با منتورهای موجود در حوزه کاری‌ و موارد دیگر را نداشته باشند، نتیجه‌ای جز شکست در انتظارشان نخواهد بود. در اینجا نقش نهادهای حمایتی و یا شتابدهنده‌ها بیشتر نمایان می‌شود.

امروزه با شکل گیری و معرفی شرکت‌های دانش بنیان، کلمه شتاب دهنده نیز زیاد به گوش می‌خورد و این در حالیست که بسیاری از افراد با این واژه آشنایی ندارند. اما شتابدهنده چیست و چه کمکی به شرکت‌های نوپا می‌کند؟

شتاب دهنده، مرکزی برای رشد سریع و اصولی شرکت‌های استارت آپی است و با سرمایه گذاری بر روی شرکت‌های نوپا، درصدی از مالکیت آن را به عهده می‌گیرد. در مقابل این مالکیت، شتابدهنده‌های کسب و کار، به گردانندگان پروژه و یا شرکت‌ها، برای موفقیت و رشد بیشتر، آموزش‌های لازم را ارائه می‌دهند. باید بپذیریم که دنیای امروز، دنیای ایده‌ها و خلاقیت‌هاست. بسیاری از ایده‌ها و افکار نیاز به پرورش و حمایت دارند که در این جهت نیاز به شتابدهنده‌ها بیش از پیش احساس می‌شود. شاید شما هم داستان گوگل را شنیده باشید که از یک گاراژ شروع به کار نمود و حمایت شتابدهنده‌ها، موجب پیشرفت و رشد خیره کننده آن در مدت زمان مشخصی شد. این مراکز با جذب سرمایه، فرصت‌های بی نظیری را برای کارآفرینان و سرمایه گذاران خلق می‌کنند تا هر دو طرف شاهد پیشرفتی چشمگیر باشند.

اما شاید برای شما هم سوال پیش بیاید که شتابدهنده‌ها به چند دسته تقسیم بندی می‌شوند؟ بهترین شتابنده‌ها در ایران و جهان چه گزینه‌هایی هستند؟ برای پاسخ به این سوالات با ما همراه باشید.

شتاب دهنده به چه معناست؟

شتابدهنده (به انگلیسی Accelerator) در دنیای استارتاپ‌ها نقش مهمی را ایفا می‌کند. شتابدهنده‌ها موسساتی هستند که در یک بازه زمانی مشخص، از طریق آموزش و مشاوره کسب و کار به شرکت‌ها، در جهت تسریع و پیشبرد روند توسعه از تیم‌های استارتاپی حمایت می‌کنند. هدف از حمایت این موسسات، تبدیل ایده‌های کسب و کار به یک محصول و یا خدمات قابل فروش در زمان محدود و مشخص است. کمک گرفتن از یک شتابدهنده در ابتدای کار، چالش‌ها را کمتر کرده و به اجرایی شدن سریع‌تر ایده‌ها کمک می‌کند. بیش از صدها شتابدهنده در سراسر دنیا وجود دارد که قطعاً نقش مهمی را در راه اندازی استارت آپ‌ها ایفا می‌کنند.

نقش شتابدهنده‌ها

• کاهش ریسک کارآفرینی
• تیم سازی حرفه‌ای
• تهيه مارکتینگ پلن و تبلیغات موثر برای استارتاپ‌ها
• امکان فراهم نمودن امکانات و تجهیزات برای استارتاپ‌ها
• حمایت از کسب و کارها در ابتدای مسیر
• بالا بردن نرخ موفقیت و افزایش سرعت رشد

مطلب پیشنهادی: اپلیکیشن برای کسب و کار بهتر است یا سایت؟

شتابدهنده استارتاپ چیست؟

شتاب دهنده استارتاپ (Speed accelerator) و یا (Startup accelerator) موسساتی هستند که از مراحل اولیه کار، یک استارتاپ را تحت پوشش خود قرار می‌دهند. شتابدهنده‌ها پس از سپری شدن یک بازه زمانی، یک ایده را انتخاب کرده و با سرمایه گذاری اولیه در شرکتی نوپا، درصدی از مالکیت آن را به عهده می‌گیرند. علاوه بر این، شتاب دهنده‌های استارتاپ به افرادی که مدیریت پروژه را برعهده می‌گیرند، آموزش‌های لازم را در جهت بروزرسانی اطلاعات و کسب موفقیت بیشتر ارائه می‌دهند.

انواع شتاب دهنده ها

با گسترش اکوسیستم استارتاپی و ظهور شتابدهنده‌ها، توجه صاحبان کسب و کارها به این موسسات بیشتر از قبل جلب شد و انواع مختلفی از شتابدهنده‌ها شکل گرفتند. در حال حاضر، تیم‌های استارتاپی با توجه به نوع فعالیت و نیاز کسب و کار خود، باید یکی از شتاب دهنده‌های مناسب را انتخاب کنند.

شتابدهنده‌های عمومی یا جامع

شتابدهنده‌های عمومی بر حوزه خاصی متمرکز نیستند و محدودیت خاصی برای فعالیت شرکت‌ها ندارند. در واقع، هر شرکت استارتاپی که شرایط ورود به مرکز را داشته باشد، مورد حمایت شتابدهنده عمومی قرار می‌گیرد. این نوع شتابدهنده با نام “غیر تخصصی” نیز شناخته می‌شود. هدف شتابدهنده‌های جامع، ارائه محصولاتی است که با نیازهای مشتری در بیش از یک بازار مرتبط باشند. یکی دیگر از اهداف شتابدهنده‌های عمومی، کمک به شرکت‌های نوپا برای رسیدن به بازار هدف است. شتابدهنده عمومی در جهت حمایت از استارتاپ‌ها بر روی حوزه‌های زیر متمرکز است:

• اینترنت اشیا
• فناوری‌های ارتباطی
• توسعه سخت افزار
• فناوری‌های ابری
• محصولات اینترنت نرم افزار
• و…

مطلب پیشنهادی: راهکارهای کاهش هزینه برای استارتاپ‌ها

شتابدهنده‌های تخصصی

شتابدهنده‌های تخصصی در جهان با نام شتابدهنده‌های عمودی (vertical) نیز شناخته می‌شوند. برخلاف شتابدهنده‌های عمومی، این نوع شتابدهنده‌ها با انتخاب حوزه‌ای خاص رویکرد متمرکزی را در نظر می‌گیرند و بر روی زمینه‌ای مشخص فعالیت می‌کنند. البته تعداد این نوع شتابدهنده‌ها با رشد اکوسیستم استارت‌آپی در یک کشور مستقیماً در ارتباط هستند. این نوع موسسات مانند موسسات عمومی هستند، با این تفاوت که بر روی حوزه‌های مشخصی از کسب‌و کارها متمکز می‌شوند که در نتیجه باعث جذب متقاضیان همگن می‌شود. متقاضیان برای این شتابدهنده‌ها توسط افراد خبره و مجرب پشتیبانی شده و این موضوع باعث افزایش اثربخشی برنامه‌های استارتاپ می‌گردد.

شتابدهنده سازمانی

شتابدهنده‌های سازمانی، وابسته و یا متعلق به یک شرکت بزرگتر هستند. شتابدهنده‌های سازمانی، یکی از هدفمندترین شتابدهنده‌ها هستند و ماموریت مدیریت نوآوری و اجرای برنامه‌های شتاب‌دهی، توانمندسازی و بالابردن نرخ موفقیت و رشد استارتاپ‌های زیرمجموعه را بر عهده دارند. شتاب دهنده‌های سازمانی به ۳ نوع با برنامه‌های مختلف تقسیم بندی می‌شود.

• برنامه نوآوری باز Open Innovation
• پایگاه نوآوری Innovation Outposts
• برنامه‌ های شتاب دهنده سازمانی خارجی

مطلب پیشنهادی: مارکت کپ چیست؟

شتاب دهنده مجازی

به علت پیشرفت بیماری کرونا در یک برهه زمانی، یکی دیگر از انواع شتابدهنده‌ها با نام شتابدهنده‌های مجازی و  یا آنلاین شروع به کار کردند. در این نوع از شتابدهنده‌ امکان ارائه فضای فیزیکی وجود ندارد، اما ارائه تمامی خدمات همچنان به قوت خود باقی هستند. علاوه براین، شتابدهنده‌ مجازی می‌تواند به نوعی شتابدهنده‌ی تخصصی باشد. از طرفی، برخی از شتابدهنده‌های حضوری در صدد ارائه خدمات خود به صورت مجازی هستند. بهترین مثال‌ برای این موضوع، شتابدهنده‌هایی همچون  Y Combinator است.

شتاب دهنده دولتی

حمایت از شتابدهنده های دولتی همانطور که از نامش پیداست، توسط یک دولت و یا سازمان‌های غیر انتفاعی انجام می‌شود. تمرکز اصلی این نوع شتابدهنده‌ها بر روی توانمندسازی و حمایت از بنیانگذاران طرح و ایده‌ها می‌باشد.

تاریخچه شتاب دهنده‌ها

اولین شتاب دهنده در سال 2005 میلادی به نام شرکت Y Combinator در ایالت ماساچوست آمریکا شکل گرفت. این شرکت برای فعالیت استارتاپ‌ها محدودیت زمانی در نظر داشت و پس از طی شدن این بازه زمانی، باید از نهاد خارج می‌شدند.
تا به حال شرکت Y Combinator بر روی بیش از 2000 استارتاپ سرمایه گذاری کرده است که از مهمترین آن‌ها می‌توان به Airbnb و Dropbox اشاره نمود. پس از شروع به کار این موسسه، انواع شتاب دهنده ‌ها در سراسر دنیا به صورت جدی شروع به فعالیت نمودند که بستر مناسبی برای رشد و پیشرفت استارتاپ‌ها مهیا شد.
شروع به کار شتاب دهنده‌های ایرانی از سال 1393 بود. در سال 1393 آقای سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور، پیشنهادی مبنی بر برنامه‌ی پارک علم و فناوری پردیس در جهت توسعه استارتاپ‌های کشور و رشد فضای کسب‌وکار نوآور ارائه داد. بر اساس این طرح، برنامه ۱۰۰×۱۰۰ با هدف حمایت از استارتاپ‌های کشور و 100 طرح کارآفرینانه ایجاد شد.
اولین شتابدهنده در ایران آوای تک پردیس در دانشکده فنی دانشگاه تهران و تحت نظر پارک علم و فناوری پردیس شروع به فعالیت نمود. پس از آن شتابدهنده دیموند در دانشگاه صنعتی شریف در جهت گسترش فرهنگ کارآفرینی و حمایت از استارتاپ‌های ایرانی شروع به ارائه خدمات نمود.
نقش این شتاب دهنده‌‎ها در فضای استارتاپی، ایجاد یک برنامه و طرح خاص به صورت منسجم با رعایت اصول مشخص شده می‌باشد که امکان دستیابی به اهداف استارتاپ‌ها را با توجه به حوزه فعالیت هر یک فراهم و مهیا خواهد کرد.

مطلب پیشنهادی: بیزینس پلن چیست؟

بهترین شتاب دهنده‌ها در دنیا

هر ساله طبقه بندی خاصی با در نظر داشتن معیارهایی مانند نرخ خروج، افزایش سرمایه گذاری، نرخ بقای استارتاپ‌ها، ارزش گذاری و رضایت موسس و شبکه فارغ التحصیلان برای انتخاب بهترین شتابدهنده ها در دنیا در نظر گرفته می‌شود. اما طبق بررسی این معیارها، شتابدهنده‌هایی که در ادامه معرفی می‌کنیم، جزء شتابدهنده‌های برتر در دنیا هستند.

• شتابدهنده Hult Prize Global Accelerator
• شتاب دهنده Y Combinator
• TechStars
• WAYRA
• CHANGELABS
• Halcyon
• Conscious Venture Labs
• BongoHive
• Gaza Sky Geeks

بهترین شتاب دهنده‌ های ایران

حال که با واژه شتاب دهنده و خدمت قابل ارائه آن‌ آشنا شدید، در ادامه به بررسی چند مورد از بهترین شتابدهنده های ایرانی و خدماتی که ارائه می‌دهند می‌پردازیم.

شتاب دهنده شریف

شتاب دهنده شریف، زیر مجموعه پارک علم و فناوری دانشگاه شریف است و در جهت پرورش ایده‌های خلاقانه دانشجویان دانشگاه شریف شروع به کار کرد. شتابدهنده شریف بر روی حوزه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، فنی و مهندسی و سخت‌ افزاری متمرکز است. حمایت‌های دانشگاه شریف، شامل موارد زیر است.

• برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی و تخصصی متناسب با هر کسب و کار
• تخصیص فضای کار اشتراکی
• ارائه خدمات کارگاهی و آزمایشی
• امکان ارتباط با شرکت‌های دانش بنیان دیگر و استفاده از تجربیات آن‌ها

در واقع شتابدهنده شریف، یکی از بهترین شتابدهنده های ایرانی است که تاکنون بیش از 160 تیم تحت حمایت آن قرار گرفته‌اند. از این تعداد، 34 مورد موفق به عقد قرارداد با سرمایه گذاران شده‌اند.

شتاب دهنده دیموند

شتابدهنده دیموند از بهترین شتابدهنده‌ها در ایران بوده که ایده‌ها در زمینه‌هایی مانند گردشگری، حمل و نقل، خرده فروشی، اینترنت اشیا و سلامت را حمایت می‌کند.

مطلب پیشنهادی: روان شناسی کار چیست؟

شتاب دهنده تریگ آپ

شتاب دهنده تریگ آپ از سال 1393 شروع به فعالیت کرد و بر روی حوزه‌هایی مانند راهکارهای سبک زندگی، مدیریت منابع طبیعی، فناوری‌های سلامت، مدیریت مالی و آمـوزشی متمرکز است.

شتاب دهنده فردوسی

شتابدهنده فردوسی از سال  1396 در مرکز رشد دانشگاه فردوسی مشهد شروع به کار کرد. این شتابدهنده از استارتاپ‌هایی با محوریت بازی و سرگرمی، آموزش و صنعت محتوا، اطلاع رسانی و رسانه‌های جدید و خدمات شهری و گردشگری حمایت می‌کند. شتابدهنده فردوسی در بین موارد موجود، جزء اولین‌ شتاب‌دهنده‌های دانش بنیان شرق است.

شتاب دهنده سیمرغ

شتاب دهنده سیمرغ همراه با چهار واحد «سیمرغ»، «هما»، «هدهد» و «ققنوس» در حوزه استارت آپ و کارآفرینی مشغول به فعالیت است. برخی از شتابدهی‌های موفق سیمرغ به شرح زیر است.

• مهره (پلتفرم آموزش خیاطی)
• هنرانه (ساختارهای گیمفیکیشن)
• دانشکار (پلتفرم کارآموزی و استخدام)
• محلی جات (فروشگاه آنلاین محصولات محلی)

مراحل عضویت در شتاب دهنده‌ها

در این قسمت به ترتیب به بررسی نحوه عضویت در شتاب دهنده‌های استارتاپ می‌پردازیم.

ثبت درخواست اولیه

بررسی ایده و دعوت به مصاحبه

شتاب دهنده‌ها با روش‌های متفاوتی اعلام می‌کنند که خواهان جذب ایده‌های جدید و نوآورانه هستند و انتخاب شرکت‌های دانش بنیان توسط منتورها در این مرحله انجام می‌شود.

پرورش ایده‌های خلاقانه

پس از انتخاب شرکت‌های دانش بنیان، شتابدهنده‌ها با ارائه خدمات و راهکارهای مختص خود، شروع به پرورش ایده‌ها می‌کنند. پس از عبور از این مرحله، شرکت‌های دانش بنیان به مرحله اصلی با هدف آموزش اولیه کسب و کار راه پیدا می‌کنند.

شبکه سازی

پس از آموزش‌های تخصصی، در این مرحله شتاب دهنده‌ها کسب و کار نوپا را به سرمایه گذاران معرفی می‌کند.

جذب سرمایه

از دلایل اصلی که شرکت‌های دانش بنیان مایل هستند تا مورد حمایت شتاب دهنده‌ها قرار بگیرند، تامین مالی است. شتاب دهنده‌ها در این مرحله تلاش می‌کنند متناسب با هر کسب و کار سرمایه مورد نیاز را تامین کنند.

روز دمو

در روز دموف شرکت‌های دانش بنیان باید کسب و کار خود را به طور جامع و کامل برای سرمایه گذاران توضیح داده و اگر عملکرد خوبی در این روز نشان دهند، ورود به مرحله تجاری قطعی است. پس در این مرحله، مدیریت زمان برای ارائه مناسب پروژه از اهمیت بالایی برخوردار است. از آنجایی که در این روز استارتاپ‌ها باید ایده‌های خود را به نمایش بگذارند، روز دمو نامگذاری شده است.

مطلب پیشنهادی: وظایف و اختیارات مدیر عامل

ویژگی‌های مورد نیاز برای پذیرش استارتاپ

شاید شما هم با خواندن این مقاله به این نتیجه رسیده باشید که ایده‌ای در ذهن دارید و یا مایل باشید به یک موسسه شتاب دهنده مراجعه کنید. با این احتساب باید بررسی کنید که آیا ویژگی‌های زیر را دارید یا خیر.

• مدرک و سابقه کاری از اهمیت بالایی برخوردار است.
• ایده استارت آپ نشدنی و غیر ممکن نباشد.
• نمونه و یا ایده اولیه باید آماده باشد.
• این که به چه میزان نیاز به محصول و پرورش ایده‌ی استارتاپ خود دارید نیز حائز اهمیت است.

سخن نهایی

شتاب دهنده‌ها از طریق ارائه منابع مالی، فضای کاری، همکاری با صنایع مرتبط و مشاوره، به شرکت‌های دانش بنیان کمک می‌کنند تا مراحل مختلف رشد و توسعه را سریع‌تر طی کنند. شتاب‌دهنده‌ها معمولاً با سرمایه‌گذاران، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، دستگاه‌های دولتی یا شرکت‌های بزرگ در ارتباط هستند که در جهت حمایت از نوآوری و استارتاپ‌ها قدم بر می‌دارند. در این مقاله به بررسی موارد مهمی مانند بهترین شتابدهنده های ایرانی و جهانی، انواع شتاب دهنده ها و… پرداختیم.