یونیکس چیست؟

یونیکس به عنوان یکی از محبوب‌ترین و پرکاربردترین سیستم‌های عامل در دنیای کامپیوتر شناخته می‌شود. واقعیت این است که بدون سیستم عامل، هیچ دستگاه کامپیوتر‌ی نمی‌تواند به درستی کار کند. همانطور که بدون مدیریت مناسب هیچ سازمانی نمی‌تواند به خوبی کار کند.
سیستم عامل همانند یک مترجم است که بین کاربر و سخت‌افزار (قطعات داخلی کامپیوتر) عمل می‌کند و اطمینان می‌دهد که دستورات کاربر به درستی تفسیر و اجرا شوند. به طور مثال وقتی کاربر یک برنامه را اجرا می‌کند، سیستم عامل مسئول مدیریت منابع سخت‌افزاری است تا برنامه به درستی اجرا شود و با سایر برنامه‌ها تداخل نداشته باشد.
بنابراین در واقعیت سیستم عامل مانند مغز یک کامپیوتر است که بدون آن، کامپیوتر قادر به تفکر و کارکردن به درستی نیست. یونیکس به عنوان “پدر سیستم‌عامل‌ها” شناخته می‌شود و به دلیل طراحی قوی، پایداری و امکانات بسیاری که ارائه می‌دهد جایگاه مهمی در دنیای کامپیوتر دارد. این سیستم عامل به شیوه‌ای ماژولار طراحی شده است که از اجزای کلیدی متعددی از جمله هسته (kernel)، پوسته (shell)، سیستم فایل و مجموعه‌ای از ابزارها و برنامه‌ها تشکیل شده است.

عملکرد سیستم عامل یونیکس

سیستم عامل یونیکس از سه اجزای اصلی تشکیل شده است: هسته، پوسته و برنامه‌های کاربردی.

هسته (Kernel)

هسته یونیکس در مرکز سیستم عامل قرار دارد و مسئولیت‌های اصلی از جمله مدیریت زمان و حافظه، ذخیره‌سازی فایل و ارتباطات سیستم را بر عهده دارد. این قسمت از سیستم عامل مستقیماً با سخت‌افزار تعامل دارد و درخواست‌های سیستم را اجرا می‌کند.

پوسته (Shell)

پوسته به عنوان یک واسطه بین کاربر و هسته عمل می‌کند. وقتی کاربر وارد سیستم می‌شود، نرم‌افزار لاگین ابتدا نام کاربری و رمز عبور را بررسی می‌کند و سپس پوسته را راه‌اندازی می‌کند. پوسته معمولاً یک واسط خط فرمان (CLI) است که دستورات تایپ شده توسط کاربر را درک کرده و اجرا می‌کند. این همچنین مسئولیت مدیریت دستورات و نمایش نتایج را بر عهده دارد.

برنامه‌های کاربردی

برنامه‌های کاربردی نیز بخش مهمی از سیستم عامل یونیکس را تشکیل می‌دهند. این برنامه‌ها می‌توانند شامل ابزارها و برنامه‌های مختلفی باشند که کاربران برای انجام وظایف خود نیاز دارند. به عنوان مثال برنامه‌های ویرایش متن، مرورگر اینترنت، ابزارهای مدیریت فایل و غیره.
تاریخچه پوسته دستوراتی که توسط کاربر تایپ شده‌اند را ذخیره می‌کند تا کاربر بتواند به آنها مراجعه کند و در صورت لزوم آنها را مجدداً اجرا کند. این ویژگی می‌تواند به کاربر کمک کند تا دستورات پیچیده را به راحتی تکرار کند یا از دستورات قبلی خود استفاده کند.
برای دسترسی به تاریخچه در بسیاری از پوسته‌ها، کافی است که دستوری مانند “history” را تایپ کنید. این دستور لیستی از دستوراتی که توسط کاربر قبلاً تایپ شده‌اند را نمایش می‌دهد. سپس با استفاده از کلیدهای مکان‌نما (معمولاً کلیدهای پیکان بالا و پایین) می‌توانید به صورت پیمایشی بین دستورات مختلف حرکت کنید و دستور مورد نظر خود را انتخاب کنید.

مطلب پیشنهادی: سطوح دسترسی در لینوکس

موارد استفاده از یونیکس

سیستم عامل یونیکس واقعاً جهان کامپیوتر را تحت تأثیر قرار داده است. این سیستم عامل از بخش مختلفی تشکیل شده است که با هم هماهنگی خوبی دارند و عملکرد بسیار عالی‌ای را ارائه می‌دهند.
هسته یونیکس می‌تواند به عنوان مرکز این سیستم عامل مدنظر قرار گیرد. این هسته مسئولیت‌های اساسی مثل مدیریت حافظه، فایل‌ها و زمان اجرا را بر عهده دارد. وقتی شما با سیستم کار می‌کنید، واقعاً با پوسته سیستم عامل سر و کار دارید. این پوسته به عنوان واسطه‌ای عمل می‌کند که بین شما و هسته ایجاد شده است. به عنوان مثال وقتی شما یک دستور در خط فرمان وارد می‌کنید، این پوسته دستور را به هسته ارسال کرده و اجرا می‌کند.
یکی از ویژگی‌های مهم یونیکس انعطاف‌پذیری آن است. برای هر کاری که می‌خواهید انجام دهید، یک ابزار یونیکسی مناسب پیدا می‌شود. به عنوان مثال برای حذف یک فایل از طریق خط فرمان، می‌توانید از دستور “rm” استفاده کنید. با این دستور می‌توانید فایل مورد نظر خود را حذف کنید. به این صورت که نام فایل را به عنوان ورودی وارد می‌کنید، مانند “rm OldFile.txt”. با این حال باید مراقب باشید، زیرا این دستور فایل را بدون بازگشت حذف می‌کند! از این طریق می‌توانید از پوسته‌ها و ابزارهای جادویی یونیکس برای انجام کارهای مختلف، از توسعه نرم‌افزار تا خدمات شبکه و حتی محاسبات علمی استفاده کنید. به نظر ما بدون یونیکس، دنیای کامپیوتر همچنان مانند امروز نبود!

مطلب پیشنهادی: اصطلاحات تخصصی در ویندوز

مزایای یونیکس

انتشارات اولیه یونیکس در مورد طراحی و دستاوردها باقی مانده است و هنوز هم استفاده می شود. سیستم عامل های مبتنی بر یونیکس شامل لینوکس، Android ،Chrome OS و Mac OS X می شوند. یکی از مفیدترین ویژگی های سیستم عامل یونیکس، ردیابی هسته پویا است. برای درک اهمیت این سیستم عامل، ویژگی ها و مزایای یونیکس را در نظر بگیرید.

امنیت بالا

سیستم عامل یونیکس چندین مورد را فعال می کند کاربران به صورت آنلاین بدون هیچ مشکل امنیتی با سرور ارتباط برقرار کنند. همچنین با ارائه پلتفرم ایمن نسبت به سایر سیستم عامل ها کمتر آسیب پذیر است. یونیکس همچنین از UID و GID پشتیبانی می کند که به کاربران اجازه می دهد تنظیمات امنیتی و دسترسی را سفارشی سازی کنند.

پورتابل است

یونیکس یک سیستم عامل قابل حمل است که از زبان برنامه‌نویسی سی (C) استفاده می‌کند، بنابراین بر روی طیف وسیعی از سیستم‌ها قابل استفاده است.

بدون نیاز به آنتی ویروس

یکی از ویژگی‌های بسیار مهم و جالب این سیستم عامل این است که نیازی به استفاده از آنتی‌ویروس ندارد. سیستم عامل‌های یونیکس و شبه یونیکس مانند لینوکس، امنیت بسیار قوی و موثری را فراهم می‌کنند که باعث می‌شود انتشار ویروس‌ها و بدافزارها را دشوار کنند. اغلب کاربران لینوکس به دلیل کمتر بودن احتمال آلوده شدن به ویروس‌ها، از نصب آنتی‌ویروس خودداری می‌کنند. با این حال این بدان معنا نیست که سیستم عامل لینوکس کاملاً مصون به ویروس‌ها است، بنابراین به منظور ایمنی بیشتر استفاده از آنتی‌ویروس توصیه می‌شود.

مالتی تسکینگ

سیستم عامل یونیکس از چند وظیفه‌ای پشتیبانی می‌کند. از جمله این وظایف می‌توان به مالتی تسکینگ اشاره کرد که در لینوکس موجود است. مالتی تسکینگ به کاربر این امکان را می‌دهد که برنامه‌ها، وظایف و فرآیندهای متعددی را همزمان اجرا کند، که این ویژگی از عملکرد و کارایی سیستم بهره‌مند است.

عملکرد سریع

دسترسی بالا و عملکرد سریع از دیگر ویژگی‌های مهم یونیکس است. این سیستم عامل تمام انواع داده‌ها را در فایل‌ها ذخیره می‌کند و کار با این فایل‌ها علاوه بر اینکه امکان کنترل کاملی را فراهم می‌کند، به اجرای سریعتر یونیکس کمک می‌کند.

توسعه دهندگان حرفه ای

همچنین وجود متخصصین با تجربه و ماهر در زمینه یونیکس از مزایای دیگر این سیستم عامل است. با بیش از پنجاه سال تجربه، با وجود سیستم عامل یونیکس می توانید توسعه‌دهندگان ماهر را برای مدیریت پروژه‌ یونیکس استخدام کند. بسیاری از برنامه‌ها از سیستم عامل یونیکس استفاده می‌کنند و توسعه‌دهندگان یونیکس متقاضیان زیادی دارند. از جمله سیستم‌های عامل تلفن‌های همراه مانند iOS و Android و سرورهای اینترنتی همگی بر روی سیستم عامل لینوکس ساخته شده‌اند.

کاهش مصرف حافظه

یکی از مزایای مهم سیستم عامل یونیکس، کاهش استفاده از حافظه است. یونیکس توانایی اجرای برنامه‌های پیچیده را با استفاده از کمترین مقدار حافظه ممکن فراهم می‌کند. این سیستم عامل می‌تواند حافظه مجازی را به طور کامل کنترل کند، به این معنی که به‌طور هوشمندانه مدیریت می‌کند که کدام برنامه‌ها باید به حافظه اصلی دسترسی داشته باشند و کدام برنامه‌ها ممکن است در حافظه مجازی موقتی قرار گیرند.
زمانی که برنامه‌های بیشتری به حافظه اصلی دسترسی پیدا می‌کنند، حافظه مجازی افزایش می‌یابد. این به این معنی است که یونیکس می‌تواند با منابع کمتری از حافظه استفاده کند و با این حال، عملکرد بهتری ارائه دهد. این ویژگی به کاربران این امکان را می‌دهد که برنامه‌های پیچیده‌تری را با کمترین تأثیر بر کارایی سیستم اجرا کنند.

مطلب پیشنهادی: سیستم مدیریت محتوا چیست؟

معایب یونیکس

معایب سیستم عامل یونیکس عبارتند از:

پیچیدگی دستورات

قبل از استفاده از سیستم عامل یونیکس، کاربران نیاز به آشنایی با انواع مختلف دستورات آن دارند. حتی کاربران با تجربه نیز گاهی با چالش‌های چالش‌برانگیزی مواجه می‌شوند که نیازمند مطالعه و آموزش است.

رابط کاربری گرافیکی

رابط کاربری گرافیکی یونیکس بیشتر دستورگرا است و ممکن است به نظر کاربران جذابیت کمتری داشته باشد. این مسئله می‌تواند برای کاربرانی که با استفاده از ماوس یا صفحه لمسی کار می‌کنند، تجربه کاری رضایت‌بخشی را به وجود نیاورد.

خط فرمان مبتنی بر متن

خط فرمان یونیکس بر پایه متن است و این ممکن است برای کاربرانی که عادت به استفاده از ماوس و صفحات نمایش لمسی دارند گیج‌کننده و ترسناک باشد و این مسئله ممکن است باعث کاهش سرعت و کارایی کاربر در استفاده از سیستم شود.

مطلب پیشنهادی: اوبونتو چیست؟

نتیجه گیری

با امید به اینکه این مقاله به شما کمک کرده باشد تا بهتر با مفاهیم و کاربردهای سیستم عامل یونیکس آشنا شوید، از شما دعوت می‌کنیم که هرگونه سوال یا نظر خود را با ما در میان بگذارید. ما همواره در تلاشیم تا بهترین و کاربردی ترین مطالب را برای شما فراهم کنیم و به روزترین اخبار فناوری را نیز در صفحات وب سایت خود به اشتراک بگذاریم.