فیلتر پلاریزه چیست؟ انواع، کاربرد و مزایای فیلتر پلاریزه

احتمالا شما هم با دیدن عکس‌هایی که عکاس‌ها با دوبین‌های عکاسی می‌گیرند، شگفت‌زده می‌شوید و فکر می‌کنید که چرا عکس‌هایی که با موبایل می‌گیرید، آن رنگ جذاب را ندارند. یکی از مواردی که به جذاب‌تر شدن عکس‌ها و فیلم‌ها کمک می‌کند، فیلتر پلاریزه (Polarizing Filter) است. فیلترهای پلاریزه، ابزاری ضروری برای عکاسان و فیلمسازان هستند تا میزان خلاقیت و کیفیت کارشان را افزایش دهند. هدف این مقاله آشنا کردن بیشتر شما با مفهوم فیلترهای پلاریزه، بررسی انواع مختلف، توضیح تکنیک‌های استفاده از آنها، بحث در مورد کاربردهای مختلف آن‌ها و برجسته کردن مزایای استفاده از این فیلترها است.

فیلتر پلاریزه چیست؟

پلاریزه از کلمه‌ی پولاریزاسیون یا Polarization می‌آید که معنایش قطبش یا قطبیدگی نور است. قطبش یکی از ویژگی‌های امواج عرضی در علم فیزیک می‌باشد که اگر می‌خواهید درباره‌ی آن بیشتر بدانید، اینجا کلیک کنید. فیلتر پلاریزه یک وسیله جانبی نوری برای عکاسی است که به جلوی لنز دوربین متصل می شود. عملکرد اصلی آن کاهش تابش خیره‌کننده‌ی نور، افزایش اشباع رنگ و بهبود کنتراست در تصاویر و ویدیوها است. مسدود کردن نور بازتاب شده از سطوح (نور قطبیده) به عکاسان کمک می کند تا عکس های اشباع‌تر و به اصطلاح پررنگ‌تری ثبت کنند که غبار، مه، آلاینده‌ها و نور زیاد روی آن تاثیر نگذارد. برای درک بهتر ابن مسئله به عکس زیر توجه کنید:

انواع فیلتر پلاریزه

دو نوع فیلتر پلاریزه وجود دارد: خطی و دایره‌ای. این دو که برخلاف اسمشان که به‌نظر می‌رسد بر اساس ظاهرشان دسته‌بندی شده‌اند، بر اساس نحوه‌ی اصلاح امواج نور هنگام عبور از آن‌ها نام‌گذاری شده‌اند. البته هردوی این نوع فیلترهای پلاریزه در بازار، با اشکال هندسی مختلف مانند دایره و مستطیل نیز یافت می‌شوند و قابل خریداری هستند. هر دو فیلتر پلاریزه خطی و دایره‌ای، یک کار را انجام می‌دهند. اثرات پلاریزاسیون مانند کاهش انعکاس روی سطوح شیشه‌ای، افزایش اشباع رنگ در طبیعت و شاخ و برگ‌ها، تیره شدن (کنتراست بیشتر) آسمان آبی در هر دو نوع فیلتر خطی و دایره‌ای یکسان است.

فیلتر پلاریزه خطی

فیلترهای پلاریزه خطی، یک بار قطبش نور دارند. فیلتر پلاریزه خطی (Linear Polarizer) معمولا برای دوربین‌های قدیمی‌تر یا SLR فوکوس دستی که قابلیت آتوفوکوس (فوکوس خودکار) ندارند، استفاده می‌شوند.

فیلتر پلاریزه دایره‌ای/حلقوی

فیلترهای پلاریزه دایره‌ای (Circular Polarizers)، حاوی یک صفحه موج یک چهارم اضافی هستند که به آنها اجازه می دهد تا به طور موثر با سیستم های نوردهی خودکار و فوکوس خودکار کار کنند. فیلتر پولاریزه دایره‌ای، شامل یک جزء فیلتر پولاریزه‌ی خطی است که کار اصلی قطبش را انجام می‌دهد. این فیلتر همچنین شامل یک لایه‌ی دوم داخلی به نام موج صفحه‌ای یک‌چهارم (Quarter Wave Plate) است که نور را پس از عبور از لایه‌ی خطی و قبل از ورود به لنز دوربین «برمی‌گرداند».  این فیلترهای مدرن‌تر عمدتاً با دوربین‌های دارای آتوفوکوس و دوربین‌های دیجیتال SLR یا DSLR استفاده می‌شوند. شما می‌توانید با نصب فیلتر پلاریزه دایره‌ای روی لنز دوربین خود، آن را در جهت عقربه‌های ساعت یا برعکس بچرخانید و میزان آن را تنظیم کنید.

مطلب پیشنهادی: انواع دوربین عکاسی

نحوه‌ی استفاده از فیلتر پلاریزه

استفاده از فیلتر پلاریزه مستلزم درک خواص آن و اجرای دقیق تکنیک است که شما می‌توانید به راحتی با آموزش آنلاین عکاسی، شرکت در کلاس های حضوری یا استفاده از مطالب و ویدئوهای آموزشی، آن را فرا بگیرید؛ اما به صورت کلی استفاده از فیلتر پلاریزه در ۳ مرحله انجام می‌شود:

۱) نصب: فیلتر را به جلوی لنز دوربین وصل کنید و از محکم بودن و ایمنی آن مطمئن شوید.

۲) چرخاندن: فیلترهای پلاریزه از دو قسمت تشکیل شده اند: یک پایه‌ی چرخان و خود فیلتر. فیلتر را در حین مشاهده‌ی سوژه از طریق منظره‌یاب (viewfinder) یا نمایشگر دوربین بچرخانید تا میزان قطبش یا حذف تابش و انعکاس شدید را مشخص کنید.

۳) تنظیم پلاریزاسیون: موقع تنظیم پلاریزسیون توجه داشته باشید که بیشترین میزان قطبش، زمانی رخ می دهد که فیلتر، ۹۰ درجه از منبع نور یا ۱۸۰ درجه از موقعیت اولیه چرخانده شود.

موارد استفاده از فیلتر پلاریزه

• به حداقل رساندن زنندگی روشنایی: فیلترهای پلاریزه به طور قابل توجهی، انعکاس نور از سطوح غیرفلزی مانند شیشه، آب و شاخ و برگ را کاهش می‌دهند. این مورد به عکاسان این امکان را می‌دهد تا تصاویری واضح، خوش‌رنگ و پر از جزئیات را بدون ثبت شدت نور ناخواسته، داشته باشند.
• افزایش اشباع رنگ: فیلترهای پلاریزه با فیلتر کردن نور پراکنده، عمق و شادابی رنگ را افزایش می‌دهند و تصاویر واضح‌تر و طبیعی‌تری تولید می‌کنند.
• تقویت کنتراست: این فیلترها به تیره‌شدن رنگ آسمان کمک می‌کنند (رنگ آسمان را نزدیک‌تر به رنگ اصلی خودش ثبت می‌کنند) و همین باعث می شود که ابرها در مقابل پس زمینه‌ی آبی عمیق‌تر زیباتر و برجسته‌تر جلوه کنند. آنها همچنین کنتراست را در عکاسی منظره، با تأکید بر بافت و جزئیات افزایش می‌دهند.
• کنترل بازتاب‌ها: فیلترهای پلاریزه کننده، به کنترل یا حذف انعکاس روی سطوح براق مانند پنجره های شیشه‌ای، بدنه‌های آبی یا بدنه‌ی خودرو کمک می‌کنند.
• بهبود رنگ منظره‌های آبی و زیر آب: فیلترهای پلاریزه با کاهش تابش نور سطحی و بهبود شفافیت، رنگ مناظر زیر آب و مناظری که شامل مناطق آبی می‌شوند را بهبود می بخشند.

مطلب پیشنهادی: نکات عکاسی از محصول

مزایای استفاده از لنز پلاریزه

• همه‌کاره بودن: فیلترهای پلاریزه با لنزهای دوربین مختلف سازگار هستند و انعطاف پذیری را در ژانرهای مختلف عکاسی از جمله مناظر، عکاسی پرتره، عکاسی معماری و غیره ارائه می‌دهند.
• کارایی زمان و هزینه: دستیابی به جلوه‌های مورد نظر در دوربین موقع عکاسی و فیلمبرداری، زمان ادیت عکس و تدوین ویدیو را برای تنظیم رنگ و نور کاهش می‌دهد و در زمان و انرژی صرفه‌جویی می‌کند.
• کیفیت تصویر بهتر: فیلترهای پلاریزه، با کاهش روشنایی زننده و شدید، عمیق‌ترکردن رنگ‌ها و افزایش کنتراست، کیفیت کلی تصویر را بهبود می‌بخشند. این مسائل، همگی منجر به داشتن عکس‌های واضح‌تر و جذاب‌تر می‌شود.
• محافظت از لنز: فیلترهای پلاریزه در واقع از دو سطح شیشه‌ای یا پلاستیک فشرده مقاوم ساخته شده‌اند و با ایجاد یک لایه‌ی محافظتی اضافی در برابر گرد و غبار، خط و خش و ضربه‌های تصادفی، از خود لنز دوربین محافظت می‌کنند.

نتیجه‌گیری

فیلترهای پلاریزه، ابزاری ضروری برای عکاسانی هستند که می‌خواهند عکس‌های خوش‌رنگ‌تر و طبیعی‌تری داشته باشند که انواع نورهای شدید یا ریزگردهای موجود در هوا روی آن‌ها تاثیر نگذارند. درک انواع آن‌ها، تکنیک‌های استفاده، کاربردهای متعدد و مزایای مرتبط، عکاسان را قادر می‌سازد تا تصاویری خیره‌کننده با رنگ، کنتراست و نور مناسب ثبت کنند.

امیدواریم در این بلاگ، اهمیت داشتن فیلترهای پلاریزه را بهتر درک کرده باشید. اگر به عکاسی علاقه‌مندید و قصد دارید در این راه، حرفه‌ای‌تر شوید، حتما به داشتن فیلترهای پلاریزه در کیف عکاسی خود در کنار انواع لنزها مثل لنز فیش آی و… فکر کنید. فیلترهای پلاریزه به شما کمک می‌کنند تا داستان‌سرایی بصری خود را ارتقا دهید و به طور مداوم به نتایج چشمگیر در عکاسی و فیلمبرداری برسید.