متره و برآورد چیست؟

اصطلاح متره و برآورد، به تمام فرآیندهای مربوط به محاسبه هزینه‌های یک پروژه ساختمانی گفته می‌شود. این عبارت شامل محاسبه مقادیر مواد لازم برای انجام پروژه، نیروی انسانی، زمان مورد نیاز و هزینه‌های دیگر مربوط به پروژه است. مهندس مترور یا کارشناس دفتر فنی، شخصی است که با تسلط بر این مباحث و استفاده از نرم افزارهای متره و برآورد، می‌تواند به بهینه سازی هزینه‌های پروژه و کاهش هدر رفت‌های مالی کمک کند. اگرچه در دانشگاه‌ها این موضوع به اندازه کافی توجه نمی‌شود، اما در صنعت ساخت و ساز، اهمیت بسیار بالایی دارد و همه شرکت‌ها به دنبال افراد ماهر و متخصص در این حوزه هستند. از این رو، تسلط بر متره و برآورد، یکی از مهارت‌های اساسی و ضروری برای هر مهندس می‌باشد.

آشنایی با مفهوم متره و برآورد؛ تعاریف اصطلاحات مربوطه

در هر پروژه عمرانی، اندازه‌گیری دقیق و صحیح مواد و کارها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این فرآیند که به نام متره شناخته می‌شود، به معماران و مهندسان کمک می‌کند تا نیازمندی‌های پروژه را به درستی تخمین زده و مدیریت زمان مناسبی برای اجرای آن داشته باشند. در متره، اطلاعاتی نظیر مقدار مصالح، نیروی کار، زمان مورد نیاز و ابزارهای لازم بر اساس طرح‌ها و نقشه‌های تهیه شده توسط معمار محاسبه می‌شود. این اطلاعات کمک می‌کند تا بودجه‌بندی دقیق‌تری برای پروژه‌ها انجام شود و از هدر رفتن منابع و هزینه‌های اضافی جلوگیری شود. به طور کلی، متره یک ابزار حیاتی برای مدیریت بهینه منابع در پروژه‌های عمرانی است.
برآورد، یکی از مراحل حیاتی در هر پروژه عمرانی است که برای اجرای موفق آن لازم است. برآورد به تعیین مقدار دقیق بودجه‌ای که برای انجام مراحل مختلف پروژه نیاز است، می‌پردازد. برای محاسبه بودجه، از حاصل ضرب اعداد و احجام به دست آمده از متره، به ضرایبی که از دفترچه فهرست بها یا با توجه به قیمت های بازار گرفته می‌شود، استفاده می‌شود. این ارقام و ضرایب نقش مهمی در تعیین مقدار نهایی بودجه پروژه ایفا می‌کنند. برآورد صحیح بودجه، به مدیران پروژه کمک می‌کند تا هزینه‌ها را کنترل کرده و برنامه ریزی مناسب برای اجرای پروژه انجام دهند.

انجام پروژه‌ متره و برآورد با بهترین کیفیت

متره و برآورد بسته و باز در پروژه‌ها

متره بسته، یکی از مراحل مهم در فرایند ساخت و ساز می‌باشد که در آن مقادیر مصالح و نیازمندی‌های پروژه به دقت محاسبه می‌شود. در این مرحله، کارشناسان متریال، با استفاده از اسناد پیمان و نقشه‌های اجرایی، مقادیر مورد نیاز از هر نوع مصالح را برآورد می‌کنند و آن‌ها را در جداول مخصوص وارد می‌کنند. سپس با توجه به فهرست بها واحد، قیمت هر مصلح مشخص می‌شود. این محاسبات به کمک جدول متره انجام می‌شود و در نهایت قیمت نهایی پروژه مشخص می‌شود. از اهمیت متره، برای کنترل هزینه‌های پروژه و اجرای بهینه‌تر کارها نمی‌توان چشم پوشی کرد.

مطلب پیشنهادی: بهترین ابزارهای طراحی سه بعدی

مفهوم متره و برآورد اولیه

متره و برآورد اولیه در عمران، به تعیین مقادیر مصالح و هزینه‌های مورد نیاز برای انجام پروژه‌ عمران و ساختمانی می‌پردازد. این محاسبات ابتدایی بر اساس اطلاعات موجود و به صورت تقریبی توسط مهندسان مشاور یا دستگاه‌های اجرایی انجام می‌شود. در این مرحله، ابعاد و جزئیات دقیق پروژه هنوز مشخص نیستند و این متره و برآورد صرفا بر اساس اطلاعات اولیه و تخمینی صورت می‌گیرد.

مفهوم متره و برآورد تقریبی

متره به معنی محاسبه و اندازه‌گیری دقیق ابعاد و مقادیر مصالح مورد نیاز، برای اجرای یک پروژه است. این محاسبات توسط مهندسان مشاور و کارشناسان حرفه‌ای انجام می‌شود تا مقادیر دقیق و صحیحی برای خرید و استفاده از مصالح در اختیار پیمانکاران قرار گیرد. از طرفی، برآورد تقریبی نیز به محاسبه تقریبی مقادیر مصالح و هزینه‌های مورد نیاز برای اجرای یک پروژه اشاره دارد.
این برآوردها معمولا برای استفاده در اسناد مناقصه و تعیین مبلغ اولیه پیمان استفاده می‌شوند تا پیمانکاران بتوانند پیشنهادات خود را بر اساس آن‌ها ارائه دهند. در کل، متره و برآورد تقریبی، دو ابزار حیاتی هستند که در زمان تهیه و اجرای یک پروژه ساختمانی به کار می‌روند.

مطلب پیشنهادی: بهترین نرم افزارهای معماری

مفهوم و اهمیت ریزمتره و خلاصه متره در پروژه‌های ساختمانی

ریز متره، یکی از مهم‌ترین ابزارها در مدیریت پروژه‌ ساختمانی است که به‌ وسیله آن می‌توان پیشرفت کارها را به‌ صورت دقیق مشخص کرد. این گزارش شامل اطلاعاتی از جمله مواد مورد استفاده، نیروی انسانی، زمانبندی و هزینه‌های پروژه است. با توجه به اینکه ریز متره شامل اطلاعات جزئی است، باید دقت بسیار زیادی در تهیه آن داشت.
در این رابطه، مهندس مترور بایستی تمام جزئیات مربوط به پروژه را از جمله مصرف مواد، نیروی کار، تجهیزات و سایر هزینه‌ها را به دقت محاسبه کرده و در یک فرم ریز متره ثبت کند. برای مثال، در مورد بتن‌ریزی سازه بتنی، او باید میزان بتن مورد نیاز برای فونداسیون، شمع، ستون‌ها و تیرها را به صورت جز به جز محاسبه کرده و در جدول ریز متره قرار دهد. این اطلاعات برای تصمیم‌گیری در مورد انتخاب بهترین روش اجرا و کنترل هزینه‌ها بسیار ارزشمند است.
بعد از تهیه ریز متره، مرحله بعدی تهیه خلاصه متره است که نقش مهمی در فرآیند ساخت و ساز دارد. خلاصه متره به عنوان یک جمع‌بندی کلی از تمامی آیتم‌های موجود در متره، اطلاعات مفیدی را برای مهندسین و مدیران پروژه فراهم می‌کند. در این مرحله، تمامی آیتم‌ها و هزینه‌های مربوط به هر بخش از پروژه جمع‌آوری شده و در جدول خلاصه متره قرار می‌گیرند.
این جداول به صورت مرتب و سازمان یافته باید باشند تا اطلاعات به راحتی دسترسی پیدا کنند. با استفاده از خطوط جداکننده و جمع‌آوری اطلاعات، می‌توان به راحتی مجموع هزینه‌های کلی پروژه را مشخص کرد و از این طریق به برنامه‌ریزی مالی بهتری دست یافت.

اهمیت برآورد و متره در پروژه‌های ساختمانی

مهندس مترور با استفاده از دقت و دانش فنی خود، بودجه‌ی لازم برای ساخت یک سازه را محاسبه می‌کند. این اطلاعات برای کارفرما بسیار ارزشمند است؛ زیرا به او کمک می‌کند تا مطمئن شود که پروژه به طور مالی پایدار است و از محدودیت‌های مالی پیشگیری می‌شود. از طرف دیگر، متره و برآورد همچنین به مهندسان و کارگران کمک می‌کند تا برنامه‌ریزی مناسبی برای اجرای پروژه داشته باشند و از هدر رفت مواد و زمان جلوگیری کنند.
متره و برآورد، در هر پروژه‌ای از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ زیرا اطلاعات موجود در آن به کارفرما و پیمانکاران کمک می‌کند تا بهترین تصمیم‌ها را بگیرند. این اطلاعات شامل هزینه‌های لازم برای ساخت پروژه، اهمیت آیتم‌های مختلف از نظر ریالی و وزن سنگینی، بهینه‌بودن طرح از نظر اقتصادی و مصالح مورد نیاز است.
همچنین، متره و برآورد بررسی می‌کند که طرح ارائه شده با بودجه موجود کارفرما سازگار است یا نه؛ بنابراین، تسلط مهندس مترور بر بخش‌نامه‌ها و فهرست بها و نحوه انجام متره و برآورد از اهمیت بالایی برخوردار است و تاثیر مستقیمی بر سود و زیان پیمانکار دارد.

مدارک انجام فرآیند متره و برآورد

برای انجام متره و برآورد یک سازه، اسناد و مدارک مختلفی از نهاد‌های دولتی نیاز است. این مدارک شامل نقشه‌های اجرایی مانند نقشه معماری سازه و نقشه تاسیسات الکتریکی است. همچنین جدول صورت وضعیت، آنالیز قیمت‌های مصالح و ماشین‌آلات، قرارداد پیمان، فهرست بها، دستورالعمل و بخشنامه‌های سازمان‌های مربوطه نیز از مدارک مورد نیاز هستند.
این مدارک برای اطمینان از صحت و دقت متره و برآورد و همچنین برای اجرای بهتر و کارآمدتر پروژه بسیار حیاتی می‌باشند. به طور کلی، تهیه این مدارک و اسناد یکی از مراحل اساسی و حیاتی در احداث هر سازه‌ای است.

مطلب پیشنهادی: بهترین نرم افزارهای CAD

بازار کار در حوزه متره و برآورد چگونه است؟

متره و برآورد در صنعت ساخت و ساز، یکی از مهارت‌های اساسی است که در هر پروژه ساختمانی باید به آن توجه شود. این فرایند شامل اندازه‌گیری و تخمین هزینه‌های مربوط به مواد و نیروی انسانی مورد نیاز برای اجرای پروژه است.
یک مترور با استفاده از نقشه‌ها و مستندات مربوطه، ابعاد و مقدار مواد را محاسبه کرده و سپس هزینه‌های لازم برای تکمیل پروژه را تخمین می‌زند. توانایی در انجام این فعالیت باعث می‌شود که مهندسان مترور همواره درخواست‌های بسیاری برای شرکت در پروژه‌های مختلف دریافت کنند و درآمد خوبی کسب کنند. به همین دلیل، تمام دفاتر مهندسی و معماری، به دنبال مترورهای ماهر و با تجربه هستند تا بهترین خدمات را برای مشتریان خود ارائه دهند.

ملزومات یادگیری متره و برآورد

برای انجام یک متره دقیق و صحیح، یک مهندس باید بر مهارت‌های مختلفی تسلط داشته باشد. اولین مهارتی که اهمیت زیادی دارد، تسلط بر نقشه‌خوانی و درک نقشه است. بدون درک صحیح از نقشه، انجام متره به درستی امکان‌پذیر نیست. همچنین، تسلط بر نکات اجرایی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
برخی نکات اجرایی که در نقشه‌ها مشخص نیستند، اما تأثیر بسیاری بر اجرای پروژه دارند. به عنوان مثال، اسپیسری که برای تأمین کاور بتن در میلگردها استفاده می‌شود یا مراحل شمشه‌گیری که ممکن است از طریق نقشه‌ها قابل مشاهده نباشند.
در فرآیند متره و به خصوص صرفه‌جویی در زمان، آشنایی با نرم‌افزارهای اتوکد و اکسل امری حیاتی است. تسلط بر دستور‌ها و فرمول‌های کلیدی این نرم‌افزارها، باعث کاهش زمان انجام کار و افزایش دقت متره می‌شود. به عنوان مثال، با استفاده از فرمول‌های مناسب، می‌توان زمان لازم برای متره را به شدت کاهش داد و کیفیت آن را بهبود بخشید. همچنین، استفاده از این فرمول‌ها باعث کاهش خطای انسانی و افزایش دقت در محاسبات خواهد شد.
تسلط بر فهرست بها و ادبیات آن، یکی از ویژگی‌های اصلی یک مترور حرفه‌ای است. در حوزه مهندسی عمران، مهندسین باید با اصطلاحات و ادبیات مربوط به فهرست بها آشنا باشند تا بتوانند به درستی تخمین هزینه‌ها را ارائه دهند. برای مثال، در فهرست بها ممکن است اصطلاحات خاصی برای موارد مشخص وجود داشته باشد که باید به آن‌ها آشنا بود.
همچنین، برخی از موارد در فهرست بها ممکن است تنها در صورت دستور کار مهندس مشاور به پیمانکار تعلق بگیرد؛ بنابراین به عنوان یک مهندس در واحد رسیدگی پیمان باید دقت کنید که این موارد را در نظر بگیرید. به طور کلی، تسلط بر فهرست بها و ادبیات آن، از اهمیت بالایی برخوردار است و به مهندسین کمک می‌کند تا کارهایشان را به بهترین شکل انجام دهند.

مطلب پیشنهادی: بتن چیست؟

جمع بندی

متره و برآورد، یک فرایند حیاتی در صنعت ساخت و ساز است که برای تخمین هزینه‌های یک پروژه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فرایند شامل ارزیابی دقیق ابعاد، مواد، نیروی کار و زمان مورد نیاز برای انجام کارهای مختلف در یک پروژه است. متره و برآورد نه تنها به مهندسان عمران و معماری کمک می‌کند تا بتوانند هزینه‌های پروژه را به درستی برآورد کنند، بلکه به مدیران پروژه نیز کمک می‌کند تا بتوانند بودجه را بهینه سازی کنند و از محدودیت‌های مالی رعایت کنند. به طور کلی، متره و برآورد یک ابزار مهم و ضروری برای موفقیت یک پروژه ساخت و ساز است.