کامند پرامپت چیست؟ 25 دستور کاربردی command prompt

اگر از کاربران ویندوز باشید، احتمالاً نام Command Prompt یا همان CMD را شنیدهاید. کامند پرامپت ابزاری قدرتمند در سیستمعامل ویندوز است که به شما اجازه میدهد با استفاده از دستورات متنی، کنترل بیشتری روی سیستم خود داشته باشید. از مدیریت فایلها گرفته تا عیبیابی شبکه و حتی رفع خطاهای سیستمی، همگی با چند دستور ساده در CMD قابل انجام هستند. در واقع اگر کامپیوتر شما مشکلی داره و نمیتوانید متوجه شوید که ایراد از کدام قسمت است یا اینکه ایراد را پیدا کردهاید ولی روش حل مشکل را نمیدانید command prompt میتواند به شما کمک کند. در این مقاله با مفهوم کامند پرامپت، کاربردهای آن و مهمترین دستورات CMD آشنا میشویم.
کامند پرامپت (Command Prompt) چیست؟
کامند پرامپت (command prompt) یا cmd در واقع رابط متنی سیستمعامل ویندوز است که از طریق آن میتوانید دستورات را مستقیماً وارد کرده و اجرا کنید. در حالی که بیشتر کاربران از محیط گرافیکی (GUI) برای کار با ویندوز استفاده میکنند، CMD برای کسانی که به دنبال کنترل عمیقتر و دقیقتر سیستم هستند کاربرد دارد. در واقع کامند یک ابزاری است که به کاربران ویندوز اجازه میدهد به راحتی دستورهای مختلفی را به کامپیوتر بدهند تا برایشان انجام دهد. برای مثال اگر قصد دارید بدانید که کدام قسمت از کامپیوتر شما به مشکل خورده است یک دستور متنی مشخص را وارد میکنید و کامپیوتر به شما ایراد را میگوید، در مواردی حتی میتواند به شما کمک کند تا ایراد خودش را رفع کند.
در واقع cmd یا کامند پرامپت یکی از آن اصطلاحات تخصصی ویندوز 10 و 11 است که به شما این امکان را میدهد به کامپیوتر شخصی خودتان دستور دهید تا یک سری کارها را برای شما انجام دهد. در این فرآیند نیازی نیست که شما اقدام به کلیک کردن روی برنامههای مختلف یا جستجو کردن بکنید، دستور را وارد میکنید و خود کامپیوتر شبیه یک سرباز که از فرمانده خودش دستور گرفته است، کارها را انجام میدهد.
کامند پرامپت یا command prompt در ویندوز دسترسی به بیش از ۲۸۰ نوع دستور مختلف و کاربردی را فراهم میکند. در واقع شما میتوانید بسیاری از کارها را صرفاً با دستور دادن به کامپیوتری که دارید جلو ببرید. البته ناگفته نماند که کامند پرامپت بسیار کاربردیتر از صرفاً اجرا کردن دستورات ساده است و برخی از دستورات را صرفاً در این محیط میتوانید اجرا کنید.

نحوه دسترسی به command prompt
روشهای مختلفی برای دسترسی به command prompt وجود دارد که در این قسمت برخی از آنها را برای شما معرفی میکنیم.
- شما میتوانید از شورت کات کامند پرامپت که در منوی استارت وجود دارد این برنامه را اجرا کنید و یا اینکه میتوانید با جستجو کردن کلمه CMD در نوار استارت آن را پیدا کنید.
- روش دیگری که برای دسترسی به کامند پرامپت وجود دارد (Windows + R (Run و تایپ دستور CMD میباشد.
- روش دیگری برای بازکردن Command Prompt در برخی از نسخههای ویندوز ازطریق منو (Power User (WIN+X است. بااینحال، بسته به نحوه تنظیم کامپیوتر شما، ممکن است بهجای کامند پرامپت، PowerShell را در آنجا ببینید.
در بیشتر مواقع اما کامند پرامپت را میتوانید با همان دو روش اول که شرح دادیم به راحتی پیدا کنید. نکته مهمی که اینجا وجود دارد این است که اجرای بسیاری از دستورها در cmd، تنها درصورتی ممکن است که آن را بهعنوان ادمین (Run as Administrator) اجرا کرده باشید.

۲۵ دستور کاربردی command prompt برای ویندوز
همانطوری که گفتیم command prompt جزء آن دسته از ابزارهایی است که بسیار کاربردی است و با استفاده از آن میتوانید دستورهای مختلفی را به کامپیوتر بدید. در این قسمت از محتوا قصد داریم برخی از مهمترین و کاربردیترین کامند پرامپتهای کامپیوتر را برای شما دوستان معرفی کنیم.
دستور assoc
احتمالاً برای شما هم پیش آمده است که فراموش کرده باشید یا اصلاً ندانید هر پسوند برای چه فایلی میباشد. هر فایلی را شما میتوانید با برنامه متفاوتی باز کنید و نیاز به یک برنامه اختصاصی دارند. با اجرای این دستور اول از همه کامپیوتر به شما میگوید که هر فایلی با چه برنامهای باز میشود. جدا از آن شما این امکان را خواهید داشت که فرمت فایل خودتان را با توجه به برنامهای که باز کردید تغییر دهید. شما با استفاده از این کامند پرامپت می توانید اقدام به تبدیل فایل pdf به word کنید. برای مثال فرض کنید میخواهید فایلهای متنی txt. به جای notepad با word باز شود. اول باید بدانیم نوع فایل Word چیست (مثلاً Word. Document. ۱۲)، سپس بنویسیم:
assoc. txt=Word. Document. ۱۲
مطلب پیشنهادی: تفاوت هاست لینوکس و ویندوز چیست؟
دستور driverquery
دستور driverquery تمام درایورهای سختافزاری و نرمافزاری نصبشده در سیستم را برای شما فهرست میکند و اطلاعاتی مثل نام درایور، نوع، وضعیت، مسیر فایل و تاریخ نصب را نمایش میدهد. این دستور بهویژه برای عیبیابی سیستم، بررسی درایورهای گمشده یا ناسازگار و همچنین مستندسازی سیستمها کاربرد زیادی دارد. در واقع اگر به دنبال کامند پرامپتی هستید که بیشتر به شما در مورد جزئیات درایورهایی که دارید بگوید این دستور را میتوانید اجرا کنید.
driverquery /v
اگر هم به دنبال لیست کامل درایورها به علاوه مسیر و ذخیره فایل هستید میتوانید cmd زیر را وارد کنید.
driverquery /v /fo csv > C: \\drivers_report. csv

دستور cipher
دستور cipher ابزاری است که در ویندوز برای مدیریت رمزگذاری فایلها و پوشهها و همچنین پاکسازی دائمی فضای خالی دیسک به کار میرود. در واقع اگر قصد دارید فایل خاصی را رمزگذاری کنید و یا اینکه مطمئن باشید فایلهایی که حذف کردهاید قرار است به صورت دائمی حذف شود میتوانید از این command prompt استفاده کنید. همین طور میتوانید فایلهایی که به اشتباه پاک کردهاید را با استفاده از آن برگردانید.
برای دیدن وضعیت رمزگذاری در یک پوشه
cipher
برای رمزگذاری یک فایل
cipher /e filename. txt
رمزگشایی فایل یا پوشه
cipher /d filename. txt
وقتی فایلی را در ویندوز حذف میکنید، در واقع دادهها از روی دیسک پاک به طور کامل نمیشوند و با نرمافزارهای بازیابی میشود دوباره بازگردانی شوند. اما با دستور زیر، دادههای باقیمانده برای همیشه پاک میشوند:
cipher /w: C
اگر دنبال حفظ حریم خصوصی، پاکسازی مطمئن درایو یا جلوگیری از لو رفتن اطلاعات خودتان هستید، کامند پرامپت cipher دقیقاً همون چیزیه که دنبالش میگردید.
دستور file compare
این دستور بیشتر برای برنامهنویسان و البته نویسندگان کاربردی است که قصد دارند تفاوت میان دو فایل مختلف را بهتر درک کنند. با این دستور ریزترین جزئیات و تفاوتهای بین دو فایل مختلف را میتوانید پیدا کنید. با این کامند پرامپت میتوانید تفاوت بین دو فایل را متوجه شوید.
FC file۱. txt file۲. txt

دستور ipconfig
دستور ipconfig یکی از پرکاربردترین دستورات ( cmd ) در ویندوز است که اطلاعات شبکه و آدرسهای IP کامپیوتر را نمایش میدهد. همین طور میتوانید از این دستور برای آپدیت کردن آدرس DNS خودتان نیز استفاده کنید. این دستور به شما کمک میکند تا اطلاعات شبکه را ببینید، تنظیمات IP را بررسی کنید یا مشکلات شبکه را عیبیابی کنید.
ipconfig
اطلاعاتی که ipconfig نمایش میدهد
- IPv۴ Address → آدرس آیپی دستگاه شما (مثلاً ۱۹۲. ۱۶۸. ۱. ۱۰)
- Subnet Mask → ماسک شبکه (مثلاً ۲۵۵. ۲۵۵. ۲۵۵. ۰)
- Default Gateway → مسیر پیشفرض (معمولاً آدرس روتر شما)
- DNS Servers → سرورهای DNS مورد استفاده
دستور netstat
دستور netstat (مخفف Network Statistics) در کامند پرامپت ویندوز برای نمایش وضعیت شبکه و اتصالهای فعلی سیستم استفاده میشود. این دستور به شما کمک میکند بفهمید کامپیوتر شما با چه سرورها یا دستگاههایی در شبکه در ارتباط است و کدام پورتها باز هستند. همچنین وضعیت پورت را از میان سه حالت listening، established یا closed تعیین برای شما تعیین میکند.
netstat

دستور ping
دستور ping در Command Prompt) CMD) ویندوز برای تست اتصال شبکه به یک مقصد مشخص استفاده میشود. این دستور بررسی میکند که آیا کامپیوتر شما میتواند به یک سرور، سایت یا دستگاه دیگر در شبکه دسترسی پیدا کند یا نه، و همچنین زمان رفت و برگشت بستهها (Latency) را نشان میدهد. احتمالاً اگر علاقمند به بازی باشید بیشتر در مورد پینگ و اهمیت آن میدانید.
ping
دستور pathping
دستور pathping در Command Prompt) CMD) ویندوز یک ابزار پیشرفته برای عیبیابی شبکه است که ترکیبی از ping و tracert محسوب میشود. اول مسیر hop-by-hop بین سیستم شما و مقصد را مشخص میکند (مثل tracert). سپس میزان از دست رفتن بستهها و تأخیر در هر hop را اندازهگیری میکند (مثل ping). این دستور به شما کمک میکند بفهمید که مشکل اتصال شبکه در کدام نقطه مسیر رخ میدهد. در واقع میتوان گفت این دستور نسخه پیشرفتهتر دستور ping در کامند پرامپت میباشد.
مطلب پیشنهادی: استریم چیست؟ چگونه استریمر شویم؟
دستور tracert
در ادامه دستورهای مربوط به ping دستور tracert نیز یکی از مهمترین کامند پرامپتها میباشد. دستور tracert (مخفف Trace Route) در cmd ویندوز برای نمایش مسیر بستهها از کامپیوتر شما تا یک مقصد مشخص در شبکه یا اینترنت استفاده میشود. به عبارت ساده، tracert نشان میدهد بستهها از کدام روترها و مسیرها عبور میکنند تا به سرور مقصد برسند و به شما کمک میکند مسیر و نقاط تأخیر یا مشکل شبکه را پیدا کنید. بر خلاف command prompt pathping، دستور tracert میزان زمان هر پرش بین سرورها یا دستگاهها را بر حسب میلی ثانیه را به شما نشان میدهد.

دستور powercfg
دستور powercfg در command prompt ویندوز برای مدیریت تنظیمات انرژی و مصرف برق سیستم استفاده میشود. این دستور خیلی قدرتمند است و میتواند حالتهای خواب، Hibernate، مصرف برق، Battery Report و … را کنترل کند. در واقع با این دستور در کامند پرامپت میتوانید بخشهای مختلف مربوط به مصرف برق و انرژی کامپیوتر خودتان را مدیریت کنید.
نمایش وضعیت انرژی سیستم
powercfg /a
غیر فعال کردن Hibernate و پاک کردن hiberfil. sys
powercfg -h off
فعال کردن Hibernate دوباره
powercfg -h on
ایجاد گزارش کامل باتری لپتاپ
powercfg /batteryreport
دستور shutdown
دستور shutdown در کامند پرامپت برای خاموش، ریستارت، لاگآف، یا Hibernate کردن سیستم استفاده میشود. این دستور یکی از مهمترین ابزارهای مدیریتی ویندوز است و حتی میتواند سیستم را از راه دور (remote) هم خاموش کند. در کنار این موارد بعد از این دستور منوی Advanced Start Options به نمایش در خواهد آمد.
مطلب پیشنهادی: چطور صفحه لپ تاپ را ریکورد کنیم؟
خاموش کردن سیستم
shutdown /s
ریاستارت کردن سیستم
shutdown /r
Hibernate کردن سیستم
shutdown /h
دستور systeminfo
این دستور اطلاعات دقیقی در مورد سیستمی که بر روی لب تاب شما نصب شده است ارائه میکند. از جمله اینکه تاریخ نصب ویندوز برای چه زمانی است، آخرین زمانی که راهاندازی شده است، رفع اشکال نصب شده و موارد غیره که بسیار اهمیت دارند. این دستور مثل یک گزارش کامل از وضعیت سختافزار، سیستمعامل، شبکه و آپدیتها عمل میکند، دقیقاً شبیه یک \”شناسنامهی کامل کامپیوتر\”.
systeminfo
دستور diskpart
این دستور به عنوان فرمان فرمت در cmd معروف میباشد و کار اصلی آن پاک کردن هارد در طی چند مرحله است. در ابتدا شما باید دستور diskpart را نوشته و دکمه اینتر را فشار دهید. سپس list disk را بنویسید و دکمه اینتر را باری دیگر فشار دهید. در این مرحله دیسک مورد نظرتان را انتخاب نمایید و سپس عبارت Clean را اجرا کنید. به طور کلی این دستور برای مدیریت پارتیشنها، فرمتکردن، حذف، ایجاد یا فعالسازی درایوها استفاده میشود.
بهعبارت سادهتر، همان کاری که از بخش Disk Management ویندوز انجام میتوان داد، با این دستور میتوانید دقیقتر و سریعتر انجام دهید. نکته مهم این است که این دستور خیلی قدرتمنده و اگر اشتباه استفاده شود، ممکن است باعث حذف کامل اطلاعات هارد شما شود.
diskpart

دستور tasklist
tasklist یکی دیگر از دستورهای مهم کامند پرامپت است که کارش نمایش فهرست تمام پردازشهای (processes) در حال اجرا روی سیستم است. این دستور دقیقاً مشابه Task Manager عمل میکند، اما در قالب متنی و خط فرمانی مشخصی که وجود دارد. به شما اجازه گرفتن تست نرم افزار های مختلف را نیز می دهد.
tasklist
دستور Chkdsk
یکی از مهمترین و البته کاربردیترین دستورهای کامند پرامپت در ویندوز دستور Chkdsk میباشد، این دستور برای نگهداری سیستم بسیار کاربردی است. chkdsk دستوری است که برای بررسی، ترمیم و بهینهسازی خطاهای هارد دیسک استفاده میشود. این دستور دیسک را اسکن میکند تا:
- خطاهای سیستم فایل (File System Errors)
- سکتورهای خراب (Bad Sectors)
- اطلاعات آسیبدیده (Corrupt Data)
را خیلی سریع پیدا کند و در صورت امکان، آنها را اصلاح خواهد کرد. اگر قصد دارید از سیستم خودتان به بهترین شکل ممکن نگهداری کنید استفاده از این command prompt میتواند خیلی برای شما کاربردی باشد. اگر بدون هیچ پارامتری نوشته شود، فقط وضعیت کلی درایو فعلی را نشان میدهد، بدون اینکه چیزی را تعمیر کند.
Chkdsk
بررسی و تعمیر خطاهای فایلسیستم
chkdsk C: /f
دستور nslookup
nslookup (مخفف Name Server Lookup) دستوری command prompt است که برای بررسی، تست و عیبیابی DNS استفاده میشود. به کمک این دستور میتوانی بفهمی آیپی (IP) یک دامنه چیست، دامنه روی چه DNSهایی تنظیم شده، رکوردهای مختلف مثل A، MX، CNAME و … چی هستند. در واقع این دستور مثلیه ذرهبین برای پشت صحنهی دامنهها عمل میکند. دستور پایه و اولیه:
nslookup
دستور ver
دستور ver (مخفف Version) یک کامند پرامپت است که برای نمایش نسخه سیستمعامل ویندوز استفاده میشود. یعنی با این دستور خواهید فهمید الان سیستم دقیقاً چه نسخهای از ویندوز رو اجرا میکند. (مثل Windows ۱۰، ۱۱ و شماره Build مربوط به اون).
ver
دستور dir
دستور dir (مخفف Directory) برای نمایش فهرست فایلها و پوشههای موجود در یک مسیر خاص در محیط Command Prompt استفاده میشود.
dir [مسیر] [سوییچها]
- [مسیر]: آدرس پوشهای است که میخواهید محتوایش را مشاهده کنید. (اختیاری است؛ اگر ننویسید، پوشه فعلی نمایش داده میشود)
- [سوییچها]: گزینههایی برای فیلتر کردن یا تغییر نحوه نمایش خروجی میباشد.

دستور robocopy
دستور robocopy (مخفف Robust File Copy) نسخهی پیشرفته و حرفهایتر از دستور copy و xcopy در کامند پرامپت است. این دستور برای کپیکردن سریع، ایمن و قابل اطمینان فایلها و پوشهها استفاده میشود، مخصوصاً در حجمهای زیاد یا شبکه بسیار کاربردیتر است.
robocopy [File(s)] [Options]
به مثال زیر توجه کنید، این دستور تمام فایلها و پوشههای داخل C: \\MyFiles را به مسیر D: \\Backup کپی میکند. اگر فایلهای مقصد وجود داشته باشند، فقط فایلهای جدیدتر یا تغییر کرده جایگزین میشوند.
robocopy C: \\MyFiles D: \\Backup
دستور CD
دستور CD (مخفف Change Directory) برای تغییر مسیر جاری پوشه در Command Prompt استفاده میشود. با این دستور مشخص میکنیم که در چه پوشهای هستیم و دستورات بعدی روی کدام مسیر اعمال شوند. از این فرمان میتوانید برای دستورهای بعدی که قصد دارید در فایلهای دیگری اجرا شود نیز استفاده کنید و بسیار دستور کاربردی میباشد. قبل از اجرای این دستور بایستی به یک نکته دقت داشته باشید، بسیاری از افراد دایرکتوری را با فولدرها اشتباه میگیرند. برای درک مفهوم دایرکتوری باید بدانید که دایرکتوری در واقع مسیر ذخیرهسازی یک فایل میباشد. برای مثال اگر قصد دارید وارد مسیر دسکتاپ شوید، باید از دستور cd desktop استفاده کنید.
مطلب پیشنهادی: چگونه اپلیکیشنهای اندروید را در ویندوز 11 اجرا کنیم؟
دستور mkdir
دستور mkdir (مخفف Make Directory) برای ساخت پوشه جدید در مسیر مشخص در فضای کامند پرامپت استفاده میشود. معادل دستور New Folder در ویندوز است، اما با قابلیت استفاده در اسکریپتها و CMD را دارد. برای مثال با دستور زیر ما یک فولدر در مسیری که مد نظر داشتیم ساختیم:
mkdir C: \\Users\\Mahdi\\Documents\\Projects
دستور rmdir
این دستور دقیقاً برخلاق mkdir کار میکند و با استفاده از آن میتوانید اقدام هر پوشهای که وجود دارد را پاک کنید تنها کافی است مسیر دقیق آن را بعد از وارد کردن دستور rmdir در cmd وارد کنید. به این شکل میتوانید هر پوشه را که در هر مسیری باشد پاک کنید. با این حال فراموش نکنید که این دستور صرفاً پوشه را پاک خواهد کرد، اگر قصد پاک کردن فایل پوشه را دارید بایستی از دستور del استفاده کنید.

دستور del
دستور del (مخفف delete) برای حذف فایلها از مسیر مشخص استفاده میشود. فایلهای حذف شده با این دستور مستقیماً حذف میشوند و به Recycle Bin نمیروند. همانطور که بالاتر هم اشاره کردیم این دستور نمیتواند پوشهها را حذف کند؛ برای پوشه از rmdir یا rd استفاده میکنیم. بنابراین اگر به دنبال حذف پوشه هستید بایستی از دستور بالا استفاده کنید و اگر دنبال حذف فایل مشخصی هستید این دستور را بایستی در کامند پرامپت اجرا کنید.
دستور attrib
دستور attrib برای نمایش یا تغییر ویژگیهای (Attributes) فایلها و پوشهها استفاده میشود. ویژگیهایی که میتوان با attrib تنظیم کرد شامل:
- Read-Only → فقط خواندنی
- Hidden → مخفی
- System → فایل سیستمی
- Archive → آمادهی بکاپگیری
در واقع شما میتوانید با کمک این دستور attrib ویژگیهای مختلف فایلها را مشاهده کنید و همین طور به فایلهای مختلف ویژگیهای متفاوتی دهید. اگر اطلاعات مهمی بر روی کامپیوتر شخصی خودتان دارید که نمیخواهید کسی آنها را مشاهده کند میتوانید از این دستور در command prompt استفاده کنید.
دستور regedit
regedit دستور گرافیکی رجیستری ویندوز است که برای مشاهده، ویرایش و مدیریت کلیدها و مقادیر رجیستری استفاده میشود. regedit یکی از دستورات مرتبط با رجیستری ویندوز میباشد که جزء یکی از بخشهای حرفهای CMD و نگهداری سیستم است.
regedit
بعد از اجرای این دستور، Registry Editor باز میشود. و همان طور که گفتیم این دستور میتواند برای ویرایش کلیدها و مقادیر سیستمی یا برنامهها استفاده شود. اشتباه در تغییر رجیستری میتواند باعث عدم کارکرد سیستم یا برنامهها شود پس حتماً اگر به اندازه کافی اطلاعات دارید این دستور را اجرا کنید.
نتیجهگیری
در نهایت، کامند پرامپت (CMD) ابزاری قدرتمند و انعطافپذیر در ویندوز است که به کاربران امکان میدهد کنترل کاملی روی سیستم، فایلها، پوشهها و شبکه خود داشته باشند. با تسلط بر دستورات پایهای مانند dir، cd و del و همچنین دستورات پیشرفته مانند robocopy، regedit و powercfg، میتوانید عملیات مدیریتی و عیبیابی را سریعتر و دقیقتر انجام دهید. CMD نه تنها ابزار اجرای دستورهای ساده است، بلکه امکانات حرفهای برای امنیت، بازیابی اطلاعات، مدیریت انرژی و عیبیابی شبکه نیز ارائه میدهد. شما حتی می توانید تنظیمات موس در ویندوز را نیز با استفاده از command prompt انجام دهید. بنابراین، یادگیری و استفاده از کامند پرامپت برای هر کاربر ویندوز، از مبتدی تا حرفهای، یک سرمایهگذاری ارزشمند برای بهینهسازی عملکرد سیستم و افزایش بهرهوری محسوب میشود. حتماً نظرات خودتان را در مورد کامند پرامپت و استفادههایی که تا به امروز ازش کردید را بنویسید.

