آشنایی با صورت‌های مالی و انواع آن

صورت مالی، محل درج اطلاعات مالی مرتبط با فعالیت‌های شرکت است و حداقل یکبار در سال تهیه می‌شود. این گزارش ممکن است به صورت شش ماهه و یا حتی در صورت نیاز در بازه زمانی کوتاه‌تر ارائه شود. آشنایی با انواع صورت‌های مالی کمک می‌کند تا فعالیت‌ها و وضعیت مالی شرکت‌ها به راحتی بررسی شوند. به همین منظور، شناخت انواع صورت‌های مالی از اهمیت بالایی برخوردار است.

صورت مالی چیست؟

صورت‌های مالی اسنادی هستند که اطلاعات مالی مربوط به فعالیت‌های مختلف شرکت در آن ثبت می‌شود. صورت‌های مالی اصلی، شامل مواردی مانند صورت سود و زیان، ترازنامه، صورت گردش وجوه نقد و یادداشت‌های توضیحی هستند. تجزیه و تحلیل صورت مالی موجب می‌شود تا مدیران شرکت‌ها، سرمایه گذاران، بستانکاران و افراد بتوانند از وضعیت مالی گذشته، از حال و آینده شرکت‌های سهامی مدنظر خود اطلاع پیدا کنند و درباره آن‌ها تصمیم گیری کنند. به همین علت، صورت‌های مالی کاربرد زیادی در تحلیل بنیادی دارند.

مطلب پیشنهادی: هزینه‌های قابل قبول مالیاتی چیست؟

انواع صورت‌های مالی

همانطور که گفتیم، صورت های مالی برای ذینفعان مختلف مانند سرمایه گذاران، اعتباردهندگان، مدیران و دولت موضوعی مهم است. انواع صورت‌های مالی به ذینفعان کمک می‌کنند تا وضعیت مالی، عملکرد و چشم انداز آینده شرکت را ارزیابی کنند. در ادامه به بررسی انواع صورت‌های مالی می‌پردازیم.

ترازنامه

ترازنامه، که به آن صورت وضعیت مالی یا بیلان هم می‌گویند، یکی از مهم‌ترین صورت‌های مالی است که وضعیت دارایی‌ها، بدهی‌ها و سرمایه (حقوق صاحبان سهام) یک شرکت را در یک مقطع زمانی مشخص نشان می‌دهد. اطلاعات ترازنامه می‌تواند به مدیران در تصمیم‌گیری‌های مالی مانند سرمایه‌گذاری، تامین مالی و توزیع سود کمک کند. همچنین، از ترازنامه در تحلیل بنیادی برای ارزیابی ارزش ذاتی یک شرکت و مقایسه آن با سایر شرکت‌ها در همان صنعت استفاده می‌شود.

ترازنامه شامل چه مواردی است؟

• دارایی‌ها: دارایی‌ها منابع اقتصادی هستند که شرکت‌ها در اختیار دارند و به دو دسته دارایی‌های جاری و دارایی‌های غیرجاری طبقه‌بندی می‌شوند. دارایی‌های جاری شامل مواردی مانند وجه نقد، حساب‌های دریافتی، موجودی کالا و پیش‌پرداخت‌ها هستند که به طور معمول در عرض یک سال به پول نقد تبدیل می‌شوند. دارایی‌های غیرجاری شامل گزینه‌هایی مانند زمین، ساختمان، تجهیزات و دارایی‌های نامشهود مانند سرقفلی هستند که عمر مفید بیشتری دارند.
• بدهی‌ها: تعهدات مالی یک شرکت که باید در آینده به طلبکاران پرداخت شود. بدهی‌ها هم مانند دارایی‌ها به دو دسته بدهی‌های جاری و بدهی‌های غیرجاری طبقه‌بندی می‌شوند. بدهی‌های جاری شامل مواردی مانند حساب‌های payable، وام‌های کوتاه‌مدت هستند و باید در عرض یک سال تسویه شوند. بدهی‌های غیرجاری شامل مواردی مانند وام‌های بلندمدت و اوراق قرضه هستند که سررسید آنها بیش از یک سال است.
• حقوق صاحبان سهام: حقوق صاحبان سهام به دو دسته سهام عادی و سهام ممتاز طبقه‌بندی می‌شود. سهام عادی نمایانگر مالکیت اولیه در یک شرکت است و دارندگان آن حق رای در مورد مسائل مهم شرکت را دارند. دارندگان سهام ممتاز در مقایسه با سهامداران عادی، اولین کسانی هستند که سود سهام دریافت می‌کنند. به این معنی که حتی اگر شرکت سود کافی برای پرداخت سود سهام به همه سهامداران نداشته باشد، باز هم سود سهام دارندگان سهام ممتاز باید پرداخت شود.

مطلب پیشنهادی: صورتحساب الکترونیکی مالیاتی چیست؟

صورت سود و زیان

صورت سود و زیان یکی از مهم‌ترین صورت‌های مالی است که عملکرد یک شرکت را در طول یک دوره مالی مشخص نشان می‌دهد. این گزارش خلاصه‌ای از درآمدها و هزینه‌هایی می‌باشد که شرکت در طی دوره مورد نظر به دست آورده است. ارائه صورت مالی در یک بازه زمانی به‌عنوان مثال سه ماه، شش ماه یا یک سال انجام می‌شود.

موارد مهم در صورت سود و زیان:

• درآمدها: درآمدها شامل تمام مبالغی هستند که شرکت از طریق فروش کالا یا خدمات خود به دست آورده است.
• هزینه‌ها: هزینه‌ها شامل تمام مخارجی هستند که شرکت برای انجام فعالیت‌های خود متحمل شده است.
• سود ناخالص: تفاوت بین درآمدها و هزینه‌های مستقیم مرتبط با تولید یا ارائه خدمات.
• سود عملیاتی: سود ناخالص منهای هزینه‌های عملیاتی مانند حقوق و دستمزد، اجاره و استهلاک.
• سود قبل از بهره و مالیات: سود عملیاتی به اضافه یا منهای سایر درآمدها و هزینه‌های غیرعملیاتی.
• سود خالص: سود قبل از بهره و مالیات منهای مالیات بر درآمد.

کاربردهای صورت سود و زیان:

• ارزیابی عملکرد مالی شرکت: صورت سود و زیان به شما نشان می‌دهد که شرکت چقدر در یک دوره زمانی خاص سودآور بوده است.
• مقایسه عملکرد شرکت با رقبا: می‌توانید از صورت سود و زیان برای مقایسه عملکرد شرکت خود با سایر شرکت‌های هم صنعت استفاده کنید.
• ارزیابی وضعیت مالی شرکت: صورت سود و زیان به شما در درک وضعیت مالی کلی شرکت کمک می‌کند.
• تصمیم‌گیری‌های آتی: می‌توانید از اطلاعات موجود در صورت سود و زیان برای اتخاذ تصمیمات آتی در مورد کسب و کار خود استفاده کنید.

مطلب پیشنهادی: سال مالیاتی چیست؟

صورت جریان وجوه نقد

صورت جریان وجوه نقد، گزارش نقدینگی شرکت در طول یک سال را اندازه گیری می‌کند. یکی از ویژگی‌های این نوع صورت مالی، تعیین منابع و مصارف وجوه نقد در طول یکسال است. صورت گردش وجوه نقد، بر اساس اطلاعات موجود در صورت سود و زیان و ترازنامه ارائه می‌گردد. صورت جریان وجوه نقد اطلاعات مهمی در مورد توانایی یک شرکت در ایجاد و استفاده از نقدینگی ارائه می‌دهد. این گزارش برای ذینفعان مختلف مانند سرمایه‌گذاران، طلبکاران و مدیران شرکت مفید است.

صورت سود و زیان جامع

صورت سود و زیان جامع، صورت مالی است که عملکرد مالی یک شرکت اعم از تحقق یافته یا نیافته، در صورت سود و زیان جامع به طور جامع نشان می‌دهد. این گزارش، تصویری کامل‌تر از سودآوری شرکت ارائه می‌دهد، چرا که شامل مواردی می‌شود که در صورت سود و زیان عادی به آنها اشاره نشده است. صورت سود و زیان جامع، تمام درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده در طی دوره را، چه تحقق یافته و چه تحقق نیافته، به نمایش می‌گذارد. در حالی که صورت سود و زیان عادی فقط شامل درآمدها و هزینه‌های عملیاتی می‌شود.

اجزای صورت سود و زیان جامع:

صورت سود و زیان جامع از دو بخش اصلی تشکیل شده است:

• سود یا زیان عملیاتی: این بخش شامل تمام درآمدها و هزینه‌های مربوط به فعالیت‌های عملیاتی شرکت، مانند فروش محصولات یا ارائه خدمات می‌شود.
• سایر درآمدها و هزینه‌های جامع: این بخش شامل مواردی مانند سود یا زیان ناشی از تغییرات در ارزش دارایی‌های خاص، مانند اوراق بهادار، و همچنین سود یا زیان ناشی از رویدادهای غیرعادی یا به ندرت رخ‌دهنده می‌شود.

یادداشت‌های توضیحی

صورت سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد، ترازنامه و صورت سود و زیان جامع بیشتر اطلاعات مورد نیاز افراد را پوشش می‌دهند. اما در صورتی که شرکت‌ها به جزئیات بیشتری برای گزارش‌های سالانه نیاز داشته باشند، نیاز به یادداشت‌های توضیحی احساس می‌شود. یادداشت‌های توضیحی، اطلاعات جامعی در رابطه با روش حسابداری محاسبه استهلاک دارایی‌ها، رویه‌های حسابداری، ریز تعهدات و دیون شرکت و… را در اختیار شرکت‌ها قرار می‌دهد.

مطلب پیشنهادی: اعتبار اسنادی چیست؟

سوالات متداول

صورت‌های مالی شامل چه دسته‌بندی‌هایی هستند؟

صورت مالی شامل دسته بندی‌هایی مانند صورت جریان وجوه نقد، صورت سود و زیان جامع، صورت سود و زیان، ترازنامه و یادداشت‌های توضیحی است.

ترازنامه چیست؟

ترازنامه گزارشی است که وضعیت بدهی‌ها، دارایی‌ها و حقوق صاحبان سهام را در یک بازه زمانی معین ارائه می‌دهد.

هزینه استهلاک در صورت سود و زیان چیست؟

هر شرکتی یک سری دارایی را با عنوان تجهیزات دارد که هزینه‌ای برای تعمیر این دارایی‌ها در نظر گرفته می‌شود که به آن هزینه استهلاک در صورت سود و زیان گفته می‌شود.