بهای تمام شده کالای فروش رفته چیست؟

بهای تمام شده کالاهای فروش رفته، یکی از مهم‌ترین مفاهیم در حسابداری است که برای هر واحد اقتصادی بسیار مهم است. این مفهوم به مجموع هزینه‌های مواد مصرفی، هزینه‌های مستقیم نیروی کار و هزینه‌های مستقیم مربوط به تولید کالای فروش رفته اشاره دارد.
به‌عبارت دیگر، بهای تمام شده کالاهای فروش رفته، هزینه‌هایی است که برای تولید یک محصول یا ارائه یک خدمت صورت گرفته است؛ بنابراین، درک صحیح این مفهوم و استفاده از آن برای بهبود عملکرد مالی و اقتصادی واحد اقتصادی، بسیار حیاتی است.

ماهیت بهای تمام شده کالای فروش رفته

بهای تمام شده کالاهای فروش رفته، شامل تمام هزینه‌های مرتبط با تولید و سربار کالا است. این هزینه‌ها شامل هزینه‌های مواد اولیه، هزینه‌های نیروی کار، هزینه‌های تجهیزات و دیگر هزینه‌های مرتبط با تولید و فروش محصول می‌شود.
این مجموع هزینه‌ها به عنوان هزینه‌های تمام شده کالاها شناخته می‌شود و به عنوان بخشی از هزینه‌های تولید در نظر گرفته می‌شود؛ بنابراین، بهای تمام شده کالاهای فروش رفته، به معنای هزینه‌هایی است که برای تولید و فروش کالاها صرف شده است و به علت هزینه بودن آن، حساب بهای تمام شده کالاهای فروش رفته، ماهیت بدهکار دارد.

مطلب پیشنهادی: تنخوه گردان چیست؟

اصل بهای تمام شده

اصل بهای تمام شده، یک مفهوم مالی است که تمام رویدادهای مالی یک دارایی را در زمان مشخصی محاسبه می‌کند. این اصل به عنوان اصل هزینه نیز شناخته می‌شود؛ زیرا دارایی‌ها بر اساس قیمت نقدی خرید یا موجودیت آن‌ها ثبت می‌شوند.
اصل بهای تمام شده برای ارزیابی دارایی‌ها و ثبت ارزش آن‌ها در گزارش‌های مالی استفاده می‌شود. در این اصل، ارزش و بهای دارایی ممکن است با گذر زمان تغییر کند، اما اصل بهای تمام شده همواره ثابت و قطعی می‌ماند. این اصل به کاربران اطلاعات مالی کمک می‌کند تا بتوانند با اطمینان به ارزش دارایی‌ها و سودآوری شرکت‌ها نگاه کنند.

بهای تمام شده کالای فروش رفته در سیستم‌های مختلف

در نرم افزارهای حسابداری مالی، بهای تمام شده یک مفهوم مهم است که بر اساس آن ارزش نهایی یک محصول یا خدمات به دست می‌آید.

بهای تمام شده ترازنامه

افزایش مبلغ بهای تمام شده کالاهای فروش رفته، تاثیرات مهمی بر موجودی نقد/بانک و سود شرکت دارد. با افزایش بهای تمام شده، موجودی نقد شرکت نیز افزایش می‌یابد و این امر باعث افزایش دارایی جاری شرکت می‌شود.
همچنین، افزایش سود شرکت نیز به دلیل افزایش بهای تمام شده کالاها رخ می‌دهد و در پایان سال، سود انباشته شرکت نیز افزایش می‌یابد. این امور نه تنها بر روی موجودی نقد و سود شرکت تاثیر می‌گذارند، بلکه بر حقوق صاحبان سرمایه شرکت نیز تاثیرگذار هستند. محاسبه نقطه سر به سر نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ زیرا تعیین کننده میزان سود یا زیان شرکت می‌باشد.

بهای تمام شده سیستم دائمی

سیستم دائمی سوابق خرید و فروش کالا و موجودی‌ها، یک روش منظم و دقیق برای نگهداری اطلاعات مربوط به تراکنش‌های مالی است. در این سیستم، تمام اقلام مربوط به خرید و فروش کالا، به ترتیب تاریخ ثبت می‌شوند و همچنین موجودی کالا و میزان بدهی و بستانکاری به صورت دائمی وارد شده و به روز رسانی می‌شوند.
این سیستم باعث افزایش دقت کار، کاهش خطاها و صرفه جویی در زمان و هزینه می‌شود. با حذف نیاز به سیستم‌های کاغذی و دستی، مدیران می‌توانند به راحتی اطلاعات مورد نیاز خود را در دسترس داشته باشند و به راحتی می‌توانند مدیریت موجودی‌ها و تصمیم‌گیری‌های مالی را بهبود بخشند. به طور کلی، سیستم دائمی سوابق خرید و فروش کالا باعث بهبود کارایی و کارآیی در مدیریت مالی و موجودی‌ها می‌شود.

بهای تمام شده حسابداری صنعتی

این روش به مدیران کمک می‌کند تا هزینه‌های تمام شده برای تولید یا خرید کالاها را محاسبه کنند و در نهایت سود یا زیان خالص را بدست آورند. از آنجا که این روش بیشتر در شرکت‌های تولیدی و صنعتی استفاده می‌شود، به آن حسابداری صنعتی نیز گفته می‌شود.
با استفاده از حسابداری بهای تمام شده، مدیران می‌توانند تصمیم‌های بهتری در مورد مدیریت مالی و تصمیم‌گیری‌های استراتژیک بگیرند؛ زیرا آن‌ها به وضوح می‌توانند مشخص کنند که کدام بخش از تولید یا خرید کالاها بهره‌وری بیشتری دارد و کدام موجودی‌ها نیاز به بهبود دارند.

بهای تمام شده سیستم ادواری

در سیستم ادواری، مقادیر موجودی کالا در پایان دوره مالی شمارش می‌شوند و ارزش آن‌ها با استفاده از روش‌های مختلف قیمت‌گذاری تعیین می‌شود. این روش‌ها شامل اولین صادره از اولین وارده (FIFO)، اولین صادره از آخرین وارده (LIFO)، میانگین موزون، شناسایی ویژه و موجودی پایه می‌شوند.
با توجه به موجودی کالای ابتدای دوره، خرید‌های طی دوره و موجودی کالای پایان دوره، می‌توان به محاسبه بهای تمام شده کالاهای فروش رفته پرداخت. این محاسبات شامل کالاهایی که به سرقت رفته یا منسوخ شده‌اند نیز، می‌شوند. به این ترتیب، با استفاده از روش‌های قیمت‌گذاری و بهای تمام شده، می‌توان به تعیین ارزش موجودی کالای پایان دوره پرداخت و اقدامات لازم را انجام داد.

بهای تمام شده صورت سود و زیان

بهای تمام شده، یکی از مفاهیم مهم در شغل حسابداری است که در تعیین سود و زیان شرکت‌ها نقش اساسی دارد. وقتی یک کالا فروخته می‌شود، هزینه‌های مربوط به تولید، حمل و نگهداری آن به عنوان بهای تمام شده در نظر گرفته می‌شود. این هزینه‌ها به عنوان هزینه دوره مالی در گزارشات شرکت ثبت می‌شوند و برای ارائه گزارشات مالی دقیق و شفاف، به اصل تطابق حسابداری پایبندی می‌شود.
با تطبیق هزینه و درآمد کالای فروخته، سود یا زیان ناخالص محاسبه می‌شود که بهای تمام شده نقش اساسی در این محاسبات دارد. به وسیله این مفهوم، شرکت‌ها می‌توانند سود و زیان خود را به دقت تعیین کرده و استراتژی‌های مالی مناسب را ترسیم کنند.
برای محاسبه سود ناویژه در سیستم دائمی، ابتدا باید درآمد فروش را از بهای تمام شده کالای فروش رفته کم کنید. به این ترتیب می‌توانید مقدار سود ناویژه را محاسبه کنید.
در سیستم ادواری، برای محاسبه سود ناخالص، ابتدا باید موجودی کالا در ابتدای دوره را با خریدهای طی دوره جمع کنید و سپس از موجودی کالا در پایان دوره کم کنید، تا بهای تمام شده کالای فروش رفته را محاسبه کنید. سپس این مقدار را از درآمد فروش کم کنید تا سود ناخالص را بدست آورید.

محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته

محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته در شرکت‌های بازرگانی و تولیدی، از اهمیت بسزایی برخوردار است. در شرکت‌های بازرگانی، این محاسبه از جمع کردن موجودی کالای اول دوره و خریدهای طی دوره آغاز می‌شود. نتیجه این محاسبه، بهای تمام شده کالای آماده برای فروش است که با کم کردن موجودی کالای پایان دوره، بهای تمام شده کالای فروش رفته را به دست می‌آوریم.
در شرکت‌های تولیدی، این محاسبه از جمع موجودی کالای ساخته اول دوره و بهای تمام شده کالای ساخته شده بدست می‌آید. سپس با کسر کردن موجودی کالای ساخته شده پایان دوره، بهای تمام شده کالای فروش رفته محاسبه می‌شود. به این ترتیب، این محاسبات به شرکت‌ها کمک می‌کند تا به درستی سود خود را محاسبه و ارزیابی کنند.

اکسل بهای تمام شده کالای فروش رفته

برای محاسبه بهای تمام شده یک شرکت، اطلاعات هزینه­‌های مربوط به مواد اولیه، محصولات نهایی، هزینه‌های ثابت ماهانه و منابع مصرفی مورد استفاده را در یک فایل اکسل وارد می‌‌کنند.
روش‌‌های محاسبه بهای تمام شده در اکسل، می‌تواند به شما کمک کند تا به صورت دقیق‌تر و کارآمدتر، هزینه‌ها و سودآوری کسب و کار خود را محاسبه کنید. دو روش معروف برای این منظور، FIFO و LIFO هستند.
روش FIFO یکی از روش‌های متداول مدیریت موجودی در صنعت و بازاریابی است. این روش به اولین صادره از اولین وارده اعتقاد دارد؛ به این معنی که کالای اولی که وارد انبار شده، به عنوان اولین کالا از انبار خارج می‌شود. این روش موجب حفظ توازن میان موجودی‌های انبار و فروش محصولات می‌شود. با این حال، در شرایطی که قیمت‌ها در بازار متغیر است، استفاده از روش FIFO ممکن است به مدیران کمک کند تا کالاهای ارزانتر را به فروش برسانند و درآمد بیشتری کسب کنند.
شیوه LIFO، یک روش محاسبه هزینه‌های انبارداری است که برعکس از FIFO عمل می‌کند. به این صورت که آخرین کالاهایی که وارد انبار شده‌اند، به عنوان اولین کالاهایی در نظر گرفته می‌شوند که فروخته می‌شوند. این روش به ویژه در شرایط تورم موثر است؛ زیرا آن را به عنوان یک روش برای کاهش سود قبضه مالیاتی می‌توان استفاده کرد.

مطلب پیشنهادی: سامانه مودیان مالیاتی چیست؟

اجزای تشکیل دهنده بهای تمام شده کالای فروش رفته

در یک شرکت بازرگانی، برای محاسبه هزینه‌های مربوط به موجودی کالاها، از اجزای جدول بهای تمام شده استفاده می‌شود. این اجزا شامل موجودی کالای اول دوره، خرید، هزینه حمل خریدهای انجام شده و بهای تمام شده کالای آماده برای فروش می‌باشد. موجودی کالای پایان دوره نیز، یکی از اجزای اصلی این جدول است که نشان‌ دهنده میزان کالاهای موجود در انبار در پایان دوره است.
در یک شرکت تولیدی، اجزای جدول بهای تمام شده بسیار مهم و حیاتی است. این اجزا شامل موجودی کالای ساخته شده اول دوره، بهای تمام شده کالای ساخته شده، بهای تمام شده کالای آماده برای فروش و موجودی کالای ساخته شده پایان دوره می‌شود.
ابتدا، موجودی کالای ساخته شده اول دوره که شامل مواد اولیه و کالاهایی که از دوره قبل ساخته شده و در انبار موجود است، محاسبه می‌شود. سپس، بهای تمام شده کالای ساخته شده که شامل مواد اولیه و تمام کالاهای خریداری شده در مدت دوره است، محاسبه و در جدول قرار می‌گیرد.
در نهایت، با جمع موجودی اول دوره و بهای تمام شده کالای ساخته شده، موجودی کالای ساخته شده پایان دوره محاسبه می‌شود. این اطلاعات و اجزا، به مدیران کمک می‌کند تا بهترین تصمیم‌ها را برای مدیریت موجودی‌ها و هزینه‌های تولید بگیرند.

مطلب پیشنهادی: فاکتور رسمی چیست؟

جدول بهای تمام شده کالای فروش رفته شرکت بازرگانی

جمع بندی

تهیه و تنظیم گزارش‌های دقیق بهای تمام شده کالاهای فروش رفته، یکی از موارد اساسی برای مدیریت موثر و بهینه تجارت است. این گزارش‌ها به مدیران کمک می‌کنند تا با دقت و صحیح تر موجودی کالاها و سود آوری آن‌ها را بررسی کنند و به تصمیمات مناسب برای افزایش سوددهی مجموعه اقتصادی خود برسند.
برای این منظور، آموزش‌های مربوط به بهای تمام شده کالاها باید به حسابداران شرکت‌ها داده شود تا بتوانند اطلاعات لازم را به صورت دقیق و صحیح گزارش دهند. این گزارش‌ها می‌توانند به عنوان یک ابزار قدرتمند برای بهبود عملکرد و افزایش سوددهی شرکت‌ها عمل کنند.