اهرم مالی چیست؟

اهرم مالی یک مفهوم قدرتمند است که می تواند به شما کمک کند به اهداف مالی خود سریع‌تر و آسان‌تر برسید. اما اهرم پول دقیقاً چیست و چگونه می‌توانید عاقلانه از آن استفاده کنید؟ در این بلاگ توضیح خواهیم داد که اهرم پول چیست، چگونه کار می‌کند و مزایا و خطرات استفاده از آن چیست.

اهرم پولی استفاده از پول قرض گرفته شده برای سرمایه گذاری در چیزی است که پتانسیل ایجاد بازدهی بالاتر از هزینه وام را دارد. برای مثال، اگر 10000 دلار با بهره 5 درصد وام بگیرید و آن را در تجارتی سرمایه گذاری کنید که 10 درصد سود دارد، از اهرم پولی برای افزایش درآمد خود استفاده می‌کنید. همچنین می توان از اهرم پولی برای خرید دارایی‌هایی استفاده کرد که ارزش آنها در طول زمان افزایش می یابد، مانند املاک، سهام یا کالاها.

اهرم مالی می تواند به شما کمک کند تا ثروت خود را سریعتر رشد دهید، زیرا می توانید به سرمایه بیشتری از آنچه که دارید دسترسی داشته باشید و از فرصت های سودآور استفاده کنید. اهرم پول همچنین می‌تواند به شما کمک کند سبد سهام خود را متنوع کنید، زیرا می توانید در دارایی‌ها و بازارهای مختلف سرمایه گذاری کنید. اهرم پول همچنین می‌تواند به شما در کاهش مالیات کمک کند، زیرا می‌توانید هزینه‌های بهره را از درآمد خود کسر کنید.

 

مطلب پیشنهادی: نرخ بازگشت سرمایه چیست؟

 

با این حال، اهرم پول نیز با خطرات و چالش هایی همراه است. اهرم پول می تواند زیان های شما را افزایش دهد، زیرا شما باید پول قرض گرفته شده را صرف نظر از نحوه عملکرد سرمایه گذاری خود بازپرداخت کنید. اهرم پول همچنین می‌تواند ریسک شما را افزایش دهد، زیرا در برابر نوسانات بازار و تغییرات نرخ بهره آسیب پذیرتر هستید. اهرم پول همچنین می‌تواند سطح استرس شما را افزایش دهد، زیرا باید بدهی و جریان نقدی خود را به دقت مدیریت کنید. بنابراین، اهرم پول یک شمشیر دولبه است که بسته به نحوه استفاده شما می‌تواند به نفع یا علیه شما کار کند. با ما همراه باشید تا در ادامه بیشتر به موضوع اهرم مالی بپردازیم.

اهرم مالی ناشی از استفاده از سرمایه قرض گرفته شده به عنوان منبع تامین مالی هنگام سرمایه گذاری برای گسترش پایه دارایی شرکت و ایجاد بازده سرمایه ریسک است. اهرم یک استراتژی سرمایه گذاری برای استفاده از پول قرض گرفته شده – به ویژه استفاده از ابزارهای مالی مختلف یا سرمایه قرض گرفته شده – برای افزایش بازده بالقوه یک سرمایه گذاری است. اهرم همچنین می تواند به مقدار بدهی که یک شرکت برای تامین مالی دارایی ها استفاده می کند اشاره کند.

اهرم مالی چیست؟

اهرم مالی ناشی از استفاده از سرمایه قرض گرفته شده به عنوان منبع تامین مالی هنگام سرمایه گذاری برای گسترش پایه دارایی شرکت و ایجاد بازده سرمایه ریسک است. اهرم یک استراتژی سرمایه گذاری برای استفاده از پول قرض گرفته شده – به ویژه استفاده از ابزارهای مالی مختلف یا سرمایه قرض گرفته شده – برای افزایش بازده بالقوه یک سرمایه گذاری است. اهرم همچنین می تواند به مقدار بدهی که یک شرکت برای تامین مالی دارایی ها استفاده می کند اشاره کند.

اهرم مالی یا Financial Leverage راه‌حلی برای تامین منابع مالی است که با هدف افزایش بازدهی سرمایه‌گذاری به کار می‌رود. زمانی که یک فرد حقیقی یا حقوقی با استفاده از سرمایه قرض گرفته شده به عنوان منبع تامین مالی هنگام سرمایه گذاری استفاده می‌کند، از اهرم مالی استفاده کرده است.

• سرمایه‌گذاران از اهرم مالی استفاده می‌کنند تا به طور قابل توجهی بازده سرمایه‌گذاری را افزایش دهند. آنها سرمایه‌گذاری‌های خود را با استفاده از ابزارهای مختلف از جمله گزینه‌های اختیاری، آتی و حساب‌های حاشیه‌ای افزایش می‌دهند.
• شرکت‌ها می‌توانند از اهرم برای تامین مالی دارایی‌های خود استفاده کنند. به عبارت دیگر، به جای انتشار سهام برای افزایش سرمایه، شرکت‌ها می‌توانند از تامین مالی بدهی برای سرمایه‌گذاری در عملیات تجاری و افزایش ارزش سهامداران استفاده کنند.

سرمایه گذارانی که از استفاده مستقیم از اهرم راحت نیستند، راه‌های مختلفی برای دسترسی غیرمستقیم به اهرم دارند. آن‌ها می‌توانند در شرکت‌هایی سرمایه‌گذاری کنند که در روند عادی کسب‌وکار خود از اهرم‌های مالی برای تأمین مالی یا گسترش عملیات‌شان استفاده می‌کنند؛ بدون اینکه هزینه‌های خود را افزایش دهند.

نکته و نتیجه اهرم مالی، چند برابر کردن بازده بالقوه از یک پروژه است. در عین حال، اهرم مالی ریسک بالقوه نزولی را در صورت عدم موفقیت در سرمایه گذاری چند برابر می‌کند. وقتی کسی به یک شرکت، ملک یا سرمایه‌گذاری به عنوان «بسیار اهرمی» اشاره می‌کند، به این معنی است که آن قلم بدهی بیشتری نسبت به حقوق صاحبان سهام دارد.

 

مطلب پیشنهادی: مالیات حقوق چیست؟

 

فرمول اهرم مالی

نسبت کل بدهی به کل دارایی‌ها

فرمول اهرم مالی به دو صورت متداول بیان می‌شود:

1. نسبت کل بدهی به کل دارایی‌ها:

نسبت بدهی = مجموع بدهی‌ها / مجموع دارایی‌ها

این فرمول نشان می‌دهد که چه درصدی از دارایی‌های شرکت از طریق بدهی‌ها تامین شده است. به عبارت دیگر، این نسبت نشان‌دهنده میزان وابستگی شرکت به منابع مالی خارجی است.

2. درجه اهرم مالی (DFL):

DFL = (سود قبل از بهره و مالیات – سود هر سهم) / (سود قبل از بهره و مالیات)

این فرمول نشان می‌دهد که هر 1% تغییر در سود قبل از بهره و مالیات (EBIT) چه مقدار منجر به تغییر در سود هر سهم (EPS) می‌شود. به عبارت دیگر، این فرمول حساسیت سود هر سهم به تغییرات سود عملیاتی را نشان می‌دهد.

 

نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (D/E)

نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام (D/E) = مجموع بدهی‌ها / مجموع حقوق صاحبان سهام

مجموع بدهی‌ها

شامل تمام تعهدات مالی شرکت به اشخاص ثالث مانند وام‌ها، حساب‌های پرداختنی و مالیات‌های معوقه است.

مجموع حقوق صاحبان سهام

شامل سرمایه شرکت، سود انباشته و سایر اندوخته‌ها است.

 

نسبت بدهی به EBITDA

نسبت بدهی به EBITDA یکی از رایج‌ترین معیارها برای سنجش اهرم مالی یک شرکت است. این نسبت نشان می‌دهد که شرکت برای هر واحد سود قبل از کسر سود، مالیات و استهلاک (EBITDA) چه مقدار بدهی دارد.

فرمول محاسبه این نسبت به شرح زیر است:

نسبت بدهی به EBITDA = کل بدهی‌ها / EBITDA

کل بدهی‌ها

شامل تمام بدهی‌های جاری و غیرجاری شرکت می‌شود.

EBITDA

مخفف “Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation, and Amortization” به معنای سود قبل از کسر سود، مالیات، استهلاک و استهلاک است.

نکاتی در مورد تفسیر این نسبت:

نسبت بالاتر

نشان‌دهنده استفاده بیشتر شرکت از اهرم مالی است. به عبارت دیگر، شرکت برای تأمین مالی فعالیت‌های خود به وام بیشتری اتکا می‌کند.

نسبت پایین‌تر

نشان‌دهنده استفاده کمتر شرکت از اهرم مالی است. به عبارت دیگر، شرکت از منابع خود برای تأمین مالی فعالیت‌های خود استفاده می‌کند.

 

ضریب برابری

ضریب برابری یا نسبت برابری یکی از معیارهای مهم در تحلیل بنیادی شرکت‌ها است که نشان می‌دهد چه مقدار از دارایی‌های شرکت از طریق بدهی‌ها تامین شده است. به عبارت دیگر، این نسبت نشان می‌دهد که شرکت چقدر از منابع خود را از طریق وام و قرض تامین کرده است.

فرمول محاسبه ضریب برابری:

ضریب برابری = بدهی‌های جاری / (حقوق صاحبان سهام + بدهی‌های جاری)

بدهی‌های جاری

شامل تمام بدهی‌هایی است که شرکت باید در طول یک سال آینده پرداخت کند. این بدهی‌ها شامل حساب‌های پرداختنی، وام‌های کوتاه‌مدت، مالیات‌های معوق و سایر بدهی‌های جاری است.

حقوق صاحبان سهام

شامل ارزش کل سرمایه شرکت است که توسط صاحبان سهام تامین شده است. این شامل سود انباشته و سایر حساب‌های حقوق صاحبان سهام می‌شود.

تفسیر ضریب برابری:

ضریب برابری بالا

نشان می‌دهد که شرکت از منابع مالی خود به طور کارآمد استفاده نمی‌کند و به شدت به وام و قرض وابسته است. این می‌تواند خطر ورشکستگی شرکت را افزایش دهد.

ضریب برابری پایین

نشان می‌دهد که شرکت از منابع مالی خود به طور کارآمد استفاده می‌کند و وابستگی کمی به وام و قرض دارد. این می‌تواند ثبات مالی شرکت را افزایش دهد.

نکاتی در مورد ضریب برابری:

• ضریب برابری باید در کنار سایر معیارهای مالی مانند نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام و نسبت پوشش سود بهره مورد بررسی قرار گیرد.
• ضریب برابری می‌تواند در بین شرکت‌های مختلف در یک صنعت خاص متفاوت باشد.
• ضریب برابری می‌تواند در طول زمان تغییر کند.

محدودیت‌های ضریب برابری:

• ضریب برابری فقط یک معیار است و نمی‌تواند به تنهایی برای ارزیابی وضعیت مالی یک شرکت استفاده شود.
  ضریب برابری می‌تواند تحت تأثیر عواملی مانند ساختار سرمایه شرکت و شرایط اقتصادی قرار گیرد.

مثال:
فرض کنید یک شرکت دارای 100 میلیارد تومان بدهی جاری و 200 میلیارد تومان حقوق صاحبان سهام است. ضریب برابری این شرکت به شرح زیر محاسبه می‌شود:

ضریب برابری = 100 / (200 + 100) = 0.33

این ضریب برابری نشان می‌دهد که 33 درصد از دارایی‌های شرکت از طریق بدهی‌ها تامین شده است.

درجه اهرم مالی (DFL)

DFL = (EBIT / NI) * (1 – نرخ مالیات)

DFL یا درجه اهرم مالی

EBIT

سود قبل از بهره و مالیات (Earnings Before Interest and Taxes)

NI

سود خالص (Net Income)

نرخ مالیات

نرخ مالیاتی که شرکت به دولت پرداخت می‌کند.

 

نحوه محاسبه درجه اهرم مالی (DFL):

1. EBIT و NI را از صورت سود و زیان شرکت استخراج کنید.
2. نرخ مالیات را از منابع معتبر مانند گزارش سالانه شرکت یا وب سایت سازمان امور مالیاتی پیدا کنید.
3. مقادیر را در فرمول جایگذاری کنید و DFL را محاسبه کنید.

کاربرد درجه اهرم مالی (DFL):

• سنجش حساسیت سود هر سهم به تغییرات سود عملیاتی: DFL نشان می‌دهد که به ازای هر 1% تغییر در سود عملیاتی، سود هر سهم چند درصد تغییر می‌کند.
• تحلیل ریسک مالی: DFL بالا نشان‌دهنده ریسک مالی بیشتر است. زیرا در این حالت، تغییرات کوچک در سود عملیاتی می‌تواند منجر به تغییرات بزرگ در سود هر سهم شود.
• مقایسه شرکت‌های مختلف: DFL می‌تواند برای مقایسه ریسک مالی و اهرم مالی شرکت‌های مختلف در یک صنعت یا بین صنایع مختلف استفاده شود.

محدودیت‌های درجه اهرم مالی (DFL)

• DFL فقط یک معیار است و باید در کنار سایر معیارها مانند نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام و نسبت پوشش سود استفاده شود.
• DFL فرض می‌کند که نرخ مالیات ثابت است. در حالی که در واقعیت، نرخ مالیات می‌تواند تغییر کند.
• DFL تغییرات در سایر هزینه‌ها را به جز سود عملیاتی در نظر نمی‌گیرد.

مثال:

فرض کنید شرکتی EBIT 100 میلیون تومان و NI 50 میلیون تومان دارد. نرخ مالیات شرکت 20% است.

DFL = (100 / 50) * (1 – 0.2) = 4

در این مثال، DFL برابر با 4 است. این به این معنی است که به ازای هر 1% افزایش در سود عملیاتی، سود هر سهم 4% افزایش می‌یابد.

 

نسبت اهرم مصرف کننده

نسبت اهرم مصرف کننده نشان می‌دهد که یک مصرف کننده چه میزان بدهی نسبت به درآمد قابل مصرف خود دارد. این نسبت به شما کمک می‌کند تا بفهمید که یک فرد چقدر از منابع مالی خود را برای پرداخت بدهی‌ها استفاده می‌کند.

نسبت اهرم مصرف کننده = کل بدهی / درآمد قابل مصرف

کل بدهی

شامل تمام بدهی‌های یک فرد، مانند وام مسکن، وام خودرو، کارت اعتباری و … می‌شود.

درآمد قابل مصرف

به درآمدی که پس از کسر مالیات و سایر کسرهای اجباری باقی می‌ماند، گفته می‌شود.

تفسیر نسبت اهرم مصرف کننده:

• نسبت اهرم مصرف کننده پایین: نشان می‌دهد که فرد از نظر مالی در وضعیت مناسبی قرار دارد و بدهی کمی نسبت به درآمد خود دارد.
• نسبت اهرم مصرف کننده بالا: نشان می‌دهد که فرد از نظر مالی در وضعیت نامناسبی قرار دارد و بدهی زیادی نسبت به درآمد خود دارد. این موضوع می‌تواند منجر به مشکلات مالی برای فرد شود.

نکات مهم:

• نسبت اهرم مصرف کننده فقط یک شاخص است و باید در کنار سایر شاخص‌های مالی مانند نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام و نسبت پوشش سود مورد استفاده قرار گیرد.
• نسبت اهرم مصرف کننده به طور متوسط در صنایع مختلف متفاوت است.
• نسبت اهرم مصرف کننده در طول زمان می‌تواند تغییر کند.

مثال:

فرض کنید یک فرد 100 میلیون تومان بدهی دارد و 20 میلیون تومان درآمد قابل مصرف دارد.

نسبت اهرم مصرف کننده = 100 میلیون تومان / 20 میلیون تومان = 5

این نسبت نشان می‌دهد که این فرد 5 برابر درآمد قابل مصرف خود بدهی دارد. این موضوع می‌تواند نشان دهنده یک مشکل مالی برای این فرد باشد.

اهرم مالی شرکت چیست؟

اهرم مالی یا leverage به معنی استفاده از ابزارهای مالی یا بدهی برای افزایش سود سرمایه گذاری است. از ابزار‌های اهرم مالی به منظور تامین مالی و نقدینگی بنگاه به بازار‌های مشتقه و اوراق بهادار می‌توان اشاره کرد. درجه یا حساسیت سود هر سهم (EPS: EARNING PER SHARE) نسبت به نوسانات درآمد عملیاتی، درجه اهرم مالی نامیده می‌شود. این اصطلاح در حوزه مدیریت مالی، به تکثیر سود یا زیان اشاره دارد.

 

مطلب پیشنهادی: صورتحساب الکترونیکی مالیاتی چیست؟

 

اهرم مالی و سیاست های ساختار سرمایه

اهرم مالی به استفاده از بدهی برای به دست آوردن دارایی‌های اضافی اشاره دارد. استفاده از اهرم مالی برای کنترل مقدار بیشتری دارایی باعث می‌شود بازده سرمایه‌گذاری نقدی مالک افزایش یابد. در بیشتر موارد، تأمین کننده بدهی محدودیتی را در میزان آماده بودن برای پذیرش قرار می‌دهد و محدودیتی را در میزان اهرم اعطای آن نشان می‌دهد.

ساختار سرمایه به معنای نسبت بین بدهی و حقوق صاحبان سهام است. تئوری‌های ساختار سرمایه بیان می‌کنند که مدیران شرکت‌هایی با فرصت‌های رشد مناسب باید اهرم کمتری انتخاب نمایند. ارتباط منفی میان رشد آتی و اهرم ایجاد می‌شود. به همین ترتیب، اگر شرکت با فرصت رشد بالا، اهرم پایین را انتخاب کند، بهتر است.

 

مطلب پیشنهادی: مالیات علی الراس چیست؟

 

رابطه اهرم مالی و سودآوری

با توجه به منابع موجود، رابطه منفی بین اهرم مالی و بازده سرمایه‌گذاری نقدی مالک وجود دارد. در بیشتر موارد، تأمین کننده بدهی محدودیتی را در میزان آماده بودن برای پذیرش قرار می‌دهد و محدودیتی را در میزان اهرم اعطای آن نشان می دهد. در مورد رابطه اهرم مالی و سودآوری، نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که در دوران رکود اقتصادی، اثرات سودآوری و اهرم مالی بر یکدیگر معکوس و به لحاظ آماری معنادار است. همچنین، در دوران رونق، اثر منفی و معنادار ساختار سرمایه بر سودآوری وجود دارد.

 

معایب استفاده از اهرم مالی در بورس چیست؟

همانطور که تا این بخش گفتیم، استفاده از اهرم مالی در بورس مزایای متعددی مانند افزایش قدرت خرید و سودآوری بیشتر دارد. با این وجود، استفاده از این ابزار ریسک‌های قابل توجهی نیز به همراه دارد که پیش از استفاده از آن باید به طور کامل در نظر گرفته شوند. در ادامه به برخی از معایب استفاده از اهرم مالی در بورس اشاره می‌کنیم.

افزایش ریسک معاملات

در صورت نوسانات منفی بازار، ضرر و زیان معاملات اهرمی به مراتب بیشتر از معاملات بدون اهرم خواهد بود. همچنین، در صورت افت قیمت سهام و عدم توانایی در تامین تعهدات مالی، کارگزاری ممکن است اقدام به کال مارجین کند و سهام شما را به فروش برساند.

نیاز به دانش و تجربه کافی

استفاده از اهرم مالی برای افراد مبتدی که به طور کامل با پیچیدگی‌های بازار بورس آشنا نیستند، به شدت خطرناک است. همچنین، معامله‌گران اهرمی باید به طور کامل با روش‌های مدیریت ریسک آشنا باشند و از ابزارهای مختلف برای کنترل ضرر و زیان خود استفاده کنند.

هزینه‌های اضافی

استفاده از اهرم مالی در بسیاری از موارد شامل پرداخت نرخ بهره به کارگزاری خواهد بود. علاوه بر این، معاملات اهرمی به دلیل پیچیدگی بیشتر، ممکن است شامل کارمزدهای بیشتری نیز باشند.

محدودیت در تنوع‌بخشی

استفاده از اهرم مالی به دلیل نیاز به وثیقه، ممکن است شما را در انتخاب سهم‌ها محدود کند. تمرکز بر تعداد محدودی سهم، ریسک سبد سرمایه‌گذاری شما را افزایش می‌دهد.

فشار روانی

معاملات اهرمی به دلیل ریسک بالا، می‌تواند اضطراب و استرس زیادی را به معامله‌گر تحمیل کند. فشار روانی می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری‌های عجولانه و اشتباه در معاملات شود.

 

در نهایت، استفاده از اهرم مالی در بورس یک ابزار دو لبه است که می‌تواند سودآوری شما را به طور قابل توجهی افزایش دهد، اما در عین حال ریسک معاملات را نیز به شدت بالا می‌برد. استفاده از این اهرم مالی فقط برای معامله‌گران باتجربه و با دانش کافی از بازار بورس توصیه می‌شود.

اهرم مالی در بازار آتی

اهرم مالی در بازار آتی، به توانایی معامله‌گران برای کنترل دارایی‌هایی با ارزش بیشتر از سرمایه‌ای که در اختیار دارند، اشاره دارد. این اهرم توسط کارگزاری‌های ارائه‌دهنده معاملات آتی، به معامله‌گران ارائه می‌شود و به آنها امکان می‌دهد تا با سرمایه‌گذاری کمتر، سود یا زیان بیشتری کسب کنند.

برای محاسبه اهرم مالی در بازار آتی، می‌توان از فرمول زیر استفاده کرد:

اهرم مالی = ارزش قرارداد / وجه تضمین

به عنوان مثال، اگر ارزش یک قرارداد آتی طلا 100 میلیون تومان باشد و وجه تضمین آن 10 میلیون تومان باشد، اهرم مالی آن قرارداد برابر با 10 است. این به آن معناست که معامله‌گر با سرمایه‌گذاری 10 میلیون تومان، می‌تواند موقعیتی به ارزش 100 میلیون تومان باز کند.
اهرم مالی می‌تواند ابزاری قدرتمند برای معامله‌گران باشد، اما استفاده از آن بدون ریسک نیست. اگر قیمت دارایی مورد نظر در جهتی که معامله‌گر پیش‌بینی نکرده است حرکت کند، ممکن است زیان قابل توجهی را متحمل شود.
در بازار آتی ایران، اهرم مالی توسط سازمان بورس و اوراق بهادار تعیین می‌شود. اهرم مالی برای هر قرارداد آتی متفاوت است و ممکن است با توجه به شرایط بازار، تغییر کند.

 

مطلب پیشنهادی: مراحل افزایش سرمایه شرکت سهامی خاص

 

در اینجا چند نکته برای استفاده ایمن از اهرم مالی در بازار آتی آورده شده است:

• تنها با سرمایه‌ای که می‌توانید از دست بدهید، معامله کنید.
• قبل از معامله، تحقیقات خود را انجام دهید و مطمئن شوید که درک درستی از بازار دارید.
• از حد ضرر استفاده کنید تا از ضررهای سنگین جلوگیری کنید.
• از معاملات حاشیه‌ای اجتناب کنید، مگر اینکه تجربه و دانش لازم را داشته باشید.

با رعایت این نکات، می‌توانید از اهرم مالی به عنوان یک ابزار قدرتمند برای کسب سود استفاده کنید و ریسک‌های آن را کاهش دهید.